Από μήνες πριν, ετοιμάζουν οι Καρπάθιοι το ταξίδι τους για την Κάρπαθο. Θα φύγουν και πάλι αυτό το καλοκαίρι από την χώρα που έγινε δεύτερη τους πατρίδα και θα πάνε στον τόπο που τους γέννησε. Επιστρέφουν, πάντα τους ίδιους μήνες, πάντα για το ίδιο διάστημα, έτσι σαν τα αποδημητικά. Εκεί που κάνανε τα πρώτα τους βήματα, μάθανε τα πρώτα τους γράμματα, δημιούργησαν τις πρώτες τους φιλίες, βίωσαν τον παραδοσιακό λαϊκό πολιτισμό της, αποθαύμασαν τα βουνά και τις θάλασσες και όλα τα αγάπησαν και τα έκλεισαν ερμητικά στην καρδιά τους, για να συντηρείται άσβεστος ο πόθος τους για το “νόστιμον ήμαρ”. Η πατρίδα τους, η πρώτη τους αγάπη!
Την παραμονή τους στο νησί την απολαμβάνουν ανάλογα με το πρόγραμμα τους, τις προτιμήσεις και τις διαθέσεις του ο καθένας: μπάνια, επισκέψεις στα ωραία ξωκκλήσια, συμμετοχή σε συλλογικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναντήσεις -όσο γίνεται πιο συχνές- με παλιούς φίλους, συμμαθητές κι αγαπημένους των παιδικών τους χρόνων. Τέλος, για όσους έχουν τον χρόνο, επισκέψεις στα όμορφα γειτονικά νησιά.
Ορισμένοι έρχονται νωρίς, τον Απρίλιο, για να γιορτάσουν το Πάσχα και κάθονται μέχρι της Πλαγιάς και του Σταυρού και μερικοί πιο πίσω μέχρι τον Νοέμβριο, για να γιορτάσουν την γιορτή του Ταξιάρχη. Άλλοι έρχονται με τα παιδιά μόλις κλείσουν τα σχολεία και επιστρέφουν ένα δυο μέρες προτού ξανανοίξουν. Είναι και αυτοί που έρχονται για δυο τρεις εβδομάδες, όσο τους επιτρέπουν οι δουλειές και οι επιχειρήσεις τους.
Στις 26 Ιουνίου το αεροπλάνο της Delta μας έφερε στην Αθήνα και απ’ εκεί το Sky Express στην Κάρπαθο, στο τελικό μας προορισμό. Το πρόγραμμα στην Κάρπαθο είναι το ίδιο όπως κάθε χρόνο: καθημερινό μπάνιο, την ώρα που “ξυπνάει” η Αυγή και ο ήλιος βγαίνοντας, ζωγραφίζει χρυσούς ποταμούς στη θάλασσα και κάνει τα σύννεφα στις κορφές των βουνών να μοιάζουν αχνορόδινα πέπλα (Ροδόπεπλη την ονομάζει την Αυγή ο Όμηρος). Αργότερα, μικροί περίπατοι ως τα καφενεία και τις καφετέριες, εκεί που θα καθίσουμε και θα απολαύσουμε την παρέα και τις κουβέντες με παιδικούς φίλους. Το κριτήριο για την επιλογή των παραπάνω χώρων είναι η ανεμπόδιστη θέα προς τη γαλανή θάλασσα και προς τα περήφανα βουνά της Καρπάθου.
Παγκαρπαθιακό Μνημόσυνο
Το καλοκαίρι περνά με παραδοσιακές γιορτές και πανηγύρια, που γίνονται στις κεντρικές εκκλησίες των χωριών και σε γραφικά ξωκλήσια. Δεν λείπουν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνουν ντόπιοι φορείς και σύλλογοι των αποδήμων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Παγκαρπαθιακό μνημόσυνο στην μνήμη των αποδήμων Καρπαθίων, που καθιερώθηκε πριν από 31 χρόνια στην Αμερική και τα τελευταία έξι χρόνια γίνεται και στην Κάρπαθο. Κάθε χρόνο σε διαφορετικό χωριό, χοροστατούντος του Μητροπολίτου κ.κ. Αμβροσίου.
Η πολιτιστική εκδήλωση που έπεται του μνημοσύνου στο χωλ της εκκλησίας, αλλάζει θεματολογία κάθε χρόνο. Την μια χρονιά αναφέρεται στους Καρπάθιους που δούλεψαν στα ανθρακωρυχεία και την άλλη σ’ αυτούς που δούλεψαν στα χαλυβουργεία. Την άλλη στους Καρπάθιους που υπηρέτησαν στις Αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και ιδιαίτερα σ’ αυτούς που έχασαν τη ζωή τους στο πεδίο της μάχης και την άλλη στους πρωτοπόρους Καρπάθιους που έφτασαν στην Αμερική πριν από το 1900.
Φέτος το αρχιερατικό μνημόσυνο έγινε την Κυριακή 5 Αυγούστου στο Μητροπολιτικό ναό Απερίου χοροστατούντος του Μητροπολίτου κ. Αμβροσίου και ήταν αφιερωμένο στους Καρπάθιους λαϊκούς οργανοπαίχτες και τραγουδιστές της Αμερικής. Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος εξήρε την αγάπη και το ενδιαφέρον των αποδήμων Καρπαθίων προς το νησί τους και στις παραδόσεις και ότι, σ’ αυτήν τους την προσπάθεια, η εκκλησία θα τους συμπαρίσταται και θα βρίσκεται στο πλευρό τους.
Μεταξύ των άλλων παρευρέθησαν ο Έπαρχος Καρπάθου Γιάννης Μηνατσής, ο Δήμαρχος Καρπάθου Ηλίας Λάμπρος με τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Γιώργο Νισύριο και τον πάρεδρο Απερίου Αλέκο Μικροπαντρεμένο, και η πρόεδρος της “Ομόνοιας” Απερίου Σοφία Οικονομίδη. Το Παγκαρπαθιακό Ίδρυμα εκπροσώπησε ο αντιπρόεδρος Ανδρέας Διάκος και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Αισθητή ήταν η παρουσία αρκετών άλλων αποδήμων Καρπαθίων που ήρθαν να τιμήσουν την μνήμη αγαπημένων γονέων, αδελφών και άλλων συγγενών και φίλων τους.
Ακολούθησε η πολιτιστική εκδήλωση στο χωλ της εκκλησίας, με την συνεργασία του Παγκαρπαθιακού Ιδρύματος και της “Ομόνοιας” Απερίου. Προσφέρθηκε καφές, φρούτα, γλυκά και αναψυκτικά και άλλα παραδοσιακά εδέσματα. Το πρόγραμμα που, όπως προαναφέρθηκε, ήταν αφιερωμένο στους “Καρπάθιους λαϊκούς οργανοπαίκτες και τραγουδιστές στην Αμερική” παρουσίασε ο Μιχάλης Μικροπαντρεμένος.
Ο Μανώλης Κασσώτης αναφέρθηκε στο ιστορικό του Παγκαρπαθιακού μνημόσυνου και η κ. Ρηγοπούλα Βασιλαράκη-Ταβερνάρη μίλησε για τους “Καρπάθιους λαϊκούς οργανοπέχτες και τραγουδιστές στην Αμερική”. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους αρχιμανδρίτης Αρίσταρχος Γκρέκας και ο Αντώνης Γιαννικουρής, ως εκπρόσωποι της ΑΧΕΠΑ, οι οποίοι στον χαιρετισμό τους εξήραν την αγάπη και το ενδιαφέρον των αποδήμων Καρπαθίων προς την γενέτειρα τους.
Μανώλης Κασσώτης