Παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του Προέδρου της Βουλής κυρίου Κωνσταντίνου Τασούλα διεξήχθη στην αίθουσα της Γερουσίας η επιστημονική ημερίδα «Ενδυναμώνοντας τη Δημοκρατία. 50 χρόνια από την ελληνική επαναεπικύρωση της ΕΣΔΑ και 75 χρόνια από την ίδρυση του Συμβουλίου της Ευρώπης».
Η επιστημονική ημερίδα ακολούθησε τη χτεσινή επετειακή εκδήλωση που έλαβε χώρα στο Ζάππειο Μέγαρο.
Στο πρώτο μέρος της ημερίδας με θέμα «Ενδυνάμωση της δημοκρατίας από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης: η ελληνική συμβολή», την οποία συντόνισε η Γενική Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης κυρία Δέσποινα Χατζηβασιλείου-Τσοβίλη, τοποθετήθηκαν τα μέλη της Ελληνικής Κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας στο Συμβούλιο της Ευρώπης κ.κ. Γιώργος Παπανδρέου, Αλέξης Τσίπρας, Λιάνα Κανέλλη, Τάσος Χατζηβασιλείου και ο Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής παρακολούθησης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Λάζαρος Τσαβδαρίδης.
Στο πλαίσιο της ομιλίας του, ο πρώην Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου αναφέρθηκε στις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα διεθνώς τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου μέσα σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής και ραγδαίας προόδου της τεχνολογίας. Ειδικότερα, ο πρώην πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη συνεργασίας σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο με στόχο των εξανθρωπισμό της παγκοσμιοποίησης και την καταπολέμηση των διαρκώς αυξανόμενων ανισοτήτων και της υπερσυγκέντρωσης εξουσίας και πλούτου. Παράλληλα επεσήμανε ότι η εμβάθυνση της συμμετοχής του πολίτη και η ενίσχυση των θεσμών δημοκρατικού ελέγχου των αγορών μπορούν να εγγυηθούν την ανθρώπινη ευημερία και ανάπτυξη, την ασφάλεια και την ειρηνική συμβίωση των λαών.
Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του τόνισε ότι η δημοκρατία σήμερα αμφισβητείται και υπονομεύεται σε ένα νέο περιβάλλον πολλαπλών κρίσεων, συγκρούσεων και ανταγωνισμών και πρόσθεσε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ενεργός σύμμαχος στην διαλεύκανση των παράνομων παρακολουθήσεων, στα Τέμπη, στην Πύλο και αλλού. Κατέληξε δε ότι «σήμερα – με τη συναίνεση όλων μας- η Ελλάδα είναι υπό επιτήρηση από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση. Αν θέλουμε, στο μέλλον να γιορτάζουμε με μεγαλύτερη περηφάνεια επετείους σαν τη σημερινή, των 50 χρόνων από την επαναεπικύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τη χώρα μας, επιβάλλεται η εκτελεστική αλλά και η δικαστική της εξουσία, να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Για να μπορούμε να μιλάμε πραγματικά για εμβάθυνση του Κράτους Δικαίου, για μια ισχυρή και όχι για μια πάσχουσα Δημοκρατία.»
Η Λιάνα Κανέλλη, βουλευτής ΚΚΕ και μέλος της Κ.Σ. του Συμβουλίου της Ευρώπης επί 24 χρόνια, μεταξύ άλλων είπε: «Η Δημοκρατία που έχει ανάγκη ενδυνάμωσης κατά την ημερίδα είναι ταξικά προσδιορισμένη και ως τέτοια αντανακλάται και στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στη λειτουργία της Δικαιοσύνης και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η ανισότητα φτωχών πλουσίων δεν είναι λαίλαπα , είναι πολιτική επιλογή, καπιταλιστική και ιμπεριαλιστική . Η Ε.Ε. κι επομένως το Συμβούλιο της Ευρώπης ακολουθεί πολιτικές που εξυπηρετούν και τα αμερικανό-νατοϊκά συμφέροντα και το οδηγούν στη χρήση δύο μέτρων και δύο σταθμών σε πολλά ζητήματα όπως η μη καταδίκη της πολιτικής του Ισραήλ από το 1967 εναντίον των Παλαιστίνιων, η διατήρηση μιας διχοτομημένης Κύπρου , η ανοχή στρατοπέδων συγκέντρωσης τύπου Μελόνι. Με κορυφαίο ατόπημα το αντικομμουνιστικό μανιφέστο που εξισώνει το φασισμό -ναζισμό με τον κομμουνισμό». Τέλος κάλεσε την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης να πάρει αμέσως θέση για την πρόσφατη εκδίωξη του ΟΗΕ και της UNHRA από το Ισραήλ, με το προσφάτως ψηφισθέντα νόμο, που καταδικάζει σε πείνα τους επιζώντες της Γάζας.
Εκπροσωπώντας την επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης κυρία Ντόρα Μπακογιάννη, το αναπληρωματικό μέλος της Αντιπροσωπείας Τάσος Χατζηβασιλείου στην ομιλία του αφού αναφέρθηκε στο ρόλο του Συμβουλίου της Ευρώπης στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης ενάντια στη Χούντα των Συνταγματαρχών. «Σήμερα, ζούμε σε ταραχώδεις καιρούς, με δύο πολέμους να μαίνονται στην ευρύτερη γειτονιά μας. Αυτή η σκληρή πραγματικότητα, σε συνδυασμό με τη διάδοση των πρακτικών της μετά-αλήθειας που στοχεύει στη χειραγώγηση του σύγχρονου πολίτη, δημιουργούν διαρκώς νέες προκλήσεις για τη δημοκρατία. Όμως, είμαι αισιόδοξος ότι μέσα από θεσμούς όπως την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι δημοκρατικές αξίες θα παραμείνουν ακλόνητες.» Σημείωσε ακόμη ότι η Ελλάδα, με την πλούσια δημοκρατική παράδοση και τη διαρκή δέσμευσή της στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών, θα συνεχίσει να συμβάλλει ενεργά σε αυτήν την προσπάθεια και κατέληξε: «Είναι χρέος μας να διασφαλίσουμε ότι η δημοκρατία στην Ευρώπη θα ενδυναμώνεται και θα εξελίσσεται, προς όφελος των λαών μας και της περιφερειακής σταθερότητας. Άλλωστε, η προσπάθεια για τη βελτίωση της δημοκρατίας είναι αέναη».
Στην τοποθέτηση του ο Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής παρακολούθησης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Λάζαρος Τσαβδαρίδης σημείωσε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ, συνεχίζει να ακολουθεί με σταθερό βήμα την πορεία για τον εκσυγχρονισμό του δικαστικού μας συστήματος αλλά και στην επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης στη χώρα μας. «Με εργαλεία την εφαρμογή του νέου Δικαστικού Χάρτη, τον διπλασιασμό των πρωτοβάθμιων δικαστών και τη νέα Δικονομία του Συμβουλίου της Επικρατείας, στα οποία και ως Κυβέρνηση της ΝΔ προχωρήσαμε, αλλά και με νέα εργαλεία τα οποία επίκεινται, όπως οι αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και στον Κώδικα Οργανισμού των Δικαστηρίων, θα επιταχυνθούν ακόμη περισσότερο οι πρωτοβουλίες μας αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου. Με κυρίαρχες πρωτοβουλίες αυτές για την διεύρυνση της προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, των θυμάτων βίας και για την παροχή νομικής βοήθειας στους λιγότερο προνομιούχους».
Στο δεύτερο μέρος της επιστημονικής ημερίδας στην ενότητα «O ρόλος του δικαστή στην ενδυνάμωση της δημοκρατίας» τοποθετήθηκαν οι κ.κ. Μιχαήλ Πικραμένος, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και Mattias Guyomar, Πρόεδρος Ε’ Τμήματος ΕΔΔΑ.
Την πρώτη συνεδρία με γενικό τίτλο «Εθνικά δικαστήρια και αποκατάσταση της δημοκρατίας» συντόνισε ο Ομ. Καθηγητής Χρήστος Ροζάκης, πρώην Αντιπρόεδρος ΕΔΔΑ και τοποθετήθηκαν οι: Ομ. Καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, μέλος της Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, με θέμα: «Τα δικαστήρια ως εγγυητές της δημοκρατίας: ιστορικά παραδείγματα», Χρίστος Γεραρής, Επ. Πρόεδρος Συμβουλίου της Επικρατείας με θέμα: «Η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και η συμβολή των δικαστηρίων στην εμπέδωσή της», Ομ. Καθηγητής Alvaro Gil Robles, πρώην Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου του Συμβουλίου της Ευρώπης, με θέμα: «Η αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ισπανία και ο ρόλος των δικαστηρίων στη δημοκρατική μετάβαση».
Την δεύτερη συνεδρία με θέμα «Εθνικά δικαστήρια και κλονισμός της δημοκρατίας» συντόνισε ο Καθηγητής κ. Λίνος-Αλέξανδρος Σισιλιάνος, πρώην Πρόεδρος ΕΔΔΑ και τοποθετήθηκαν οι κ.κ.: Ivana Jelić, Πρόεδρος Α’ Τμήματος ΕΔΔΑ, με θέμα «Η παρέμβαση στη δικαιοσύνη ως μορφή δημοκρατικής οπισθοδρόμησης», Claire Bazy-Malaurie, Πρόεδρος της Επιτροπής της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, με θέμα: «Η εμπειρία της Επιτροπής της Βενετίας για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης» και Χρήστος Γιακουμόπουλος, πρώην Επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Κράτους Δικαίου του Συμβουλίου της Ευρώπης, με θέμα «Δέσμευση και αποδέσμευση από την ΕΣΔΑ: ελπίδες, περιπλανήσεις και απογοητεύσεις ενός ταξιδιού στη δημοκρατία».
Την τρίτη συνεδρία με τίτλο: «Ευρωπαϊκά δικαστήρια και διαφύλαξη της δημοκρατίας» συντόνισε ο Ομ. Καθηγητής κ. Βασίλειος Σκουρής, πρώην Πρόεδρος ΔΕΕ και εισηγήσεις ανέπτυξαν οι κ.κ. : Δημήτριος Γρατσίας, Δικαστής ΔΕΕ, με θέμα «Άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση: πολιτικό πρόταγμα ή επιτακτικός κανόνας δικαίου;», Αθανάσιος Ράντος, Γενικός Εισαγγελέας ΔΕΕ, με θέμα: «Συνεργασία των ευρωπαϊκών και εθνικών δικαστηρίων για τη δημοκρατία (Η σημασία των προδικαστικών ερωτημάτων)». Επίσης αναγνώστηκε η εισήγηση της Pauliine Koskelo, Δικαστής ΕΔΔΑ, με βασικό θέμα ο «Ο έλεγχος της δημοκρατικής αρχής από το ΕΔΔΑ».
Η επιστημονική ημερίδα ολοκληρώθηκε με τα γενικά συμπεράσματα τα οποία παρουσίασαν οι κ.κ. Κωνσταντίνος Κουσούλης, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και Μαριαλένα Τσίρλη, Γενική Γραμματέας ΕΔΔΑ.
