Κάσος: Αποκαλόκαιρο στο νοτιότερο σημείο των Δωδεκανήσων

Ο Σεπτέμβρης των πανηγυριών

Παρά τη φήμη και τη σπουδαιότητα των πανηγυριών του Σεπτέμβρη, η Κάσος ξεκινάει τον σχετικό χορό ήδη από το καλοκαίρι, οδηγούμενη σε μια αρχική κορύφωση –όπως και σε άλλα μέρη της Ελλάδας– κατά τον Δεκαπενταύγουστο, όταν τελείται το Πανηγύρι της Πέρα Παναγίας στο πεδινό χωριό Παναγία, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή σε όλα τα Δωδεκάνησα.

Το μεγάλο πανηγύρι του αποκαλόκαιρου, από εκεί και πέρα, συνδέεται με τη γιορτή του Σταυρού στις 14 του Σεπτέμβρη και τελείται παραδοσιακά στο χωριό Αγία Μαρίνα. Είναι ίσως το πιο ξεχωριστό για τη ζωή των κατοίκων του νησιού –αυτό με το μεγαλύτερο συναισθηματικό αποτύπωμα και με την ιδιαιτερότητα ότι όλα του τα πιάτα είναι νηστίσιμα. Στην παλιά καθημερινότητα οριοθετούσε το τέλος του θέρους και την έναρξη του φθινοπώρου, επανακαθορίζοντας τις αγροτικές και οικιακές ασχολίες. Από νωρίς το πρωί, λοιπόν, τα καζάνια αρχίζουν να μαγειρεύουν τη λεγόμενη «τσαϊτιά» (πιλάφι με διάφορα λαχανικά), οι μουσικοί πιάνουν τις λύρες τους και οι παριστάμενοι αρχίζουν να λένε μαντινάδες. Παράλληλα, εμφανίζονται και κατσαρόλες με κασιώτικα ντολμαδάκια, ειδικά παρασκευασμένα ως γιαλαντζί για την περίσταση.

Ένα ακόμα σημαντικό πανηγύρι γίνεται κάθε 2 Σεπτέμβρη προς τιμήν του Αγίου Μάμα (του προστάτη των φτωχών ποιμένων, σύμφωνα με την παράδοση). Η εκδήλωση τελείται στο ομώνυμο μοναστήρι, το οποίο έχει χτιστεί σε μια άγρια βουνοπλαγιά (που καταλήγει σε βραχώδη παραλία), έχοντας επιβλητική θέα στο πέλαγος. Στα παλιά τα χρόνια η πρόσβαση ήταν δύσκολη και γινόταν μόνο με τα πόδια –πλέον, όμως, υπάρχει δρόμος από όπου διαβαίνει αυτοκίνητο. Εδώ, πέρα από τα παραδοσιακά ντολμαδάκια και το κατσικίσιο ή πρόβειο κρέας, πρωτοστατεί το φημισμένο κασιώτικο πιλάφι των πανηγυριών, αρτυμένο με καυτό βούτυρο, πασπαλισμένο με κανέλα και βρασμένο επιμελώς σε πυκνής υφής ζωμό από κατσίκια και πρόβατα, μέσα σε χάλκινα καζάνια, συνοδεία ντοματοπελτέ.

Στη συνέχεια, το κασιώτικο καλαντάρι περιλαμβάνει και το πανηγύρι της Παναγίας του Ελέρου, που γίνεται κάθε 8 Σεπτέμβρη στο μοναστήρι με τα «μιτάτα», όπως ονομάζονται οι κατοικίες των βοσκών του νησιού. Από τον Σταυρό, κατόπιν, η σκυτάλη περνάει στο πανηγύρι του Αγίου Δημητρίου, το οποίο τελείται στο Αρβανιτοχώρι κάθε 26 Οκτωβρίου κι έπειτα στο μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στις Χαδιές στις 3 Νοεμβρίου και σε εκείνο του Αγίου Σπυρίδωνα στο Φρυ (12 Δεκεμβρίου), με το οποίο και ολοκληρώνεται το έτος, καθώς οδηγεί πια στο κατώφλι των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

Επιλογές για διαμονή και για φαγητό

Η Κάσος διαθέτει καλές υποδομές διαμονής, καθώς προσφέρει ευκαιρίες ικανές να καλύψουν διάφορα γούστα και μπάτζετ –τόσο σε καταλύματα που λειτουργούν ως ξενοδοχεία, όσο και σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα ή βίλες.

Σε μια καθαρά ενδεικτική επιλογή, το «Kasos Palace» (τηλ.: 698 562 4965) προσφέρει ωραίες μονάδες με καθιστικό στο Φρυ, σε απόσταση μόλις 300 μέτρων από την Αρχαιολογική Συλλογή Κάσου. Όμορφα φτιαγμένο και περιστοιχισμένο από κήπο είναι και το ξενοδοχείο «Aeriko» (τηλ.: 22450-41369 και 22450-41907) στο Αρβανιτοχώρι, αλλά και η οικογενειακή επιχείρηση «Αναγέννησις» στο Φρυ (τηλ.: 22450-41495), που παρέχει δωμάτια με θέα στη θάλασσα. Αξίζει, επίσης, να τσεκάρετε τα μόλις 5 δωμάτια του «Amfi Sea View» στο Φρυ που είναι φτιαγμένα από ξύλο, πέτρα και σίδερο (τηλ.: 698 752 1801).