Η συγγραφέας Σοφία Παράσχου απαντά στις 10+1 Ερωτήσεις που της θέτει ο Κωνσταντίνος Μανίκας, με αφορμή την κυκλοφορία του μυθιστορήματος “Το Καφέ της Οδού Σκουφά”.

Η συγγραφέας Σοφία Παράσχου από τις Μενετές Καρπάθου.

1. Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Όταν το μυθιστόρημά σας «Το Καφέ της Οδού Σκουφά». Πώς θα το περιγράφατε συνοπτικά;

Πρόκειται για ένα νεανικό, εξελικτικό, ακαδημαϊκό μυθιστόρημα (campus novel). Τρεις 26χρονες φίλες συναντώνται κάθε Σάββατο σε ένα καφέ στην οδό Σκουφά και με χιούμορ συζητούν τα ερωτικά, επαγγελματικά και κοινωνικά θέματα που τις αφορούν. Μέσα από τις απόψεις που ανταλλάσσουν, αλλά και από περιστατικά που συμβαίνουν στη ζωή κάθε μιας εξελίσσονται ως χαρακτήρες και περνούν από την ανεμελιά στην ωριμότητα. Η κεντρική ηρωιδα, Άρτεμη, κερδίζει μια υποτροφία για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής και εισέρχεται στην ακαδημαϊκή κοινότητα, όπου βιώνει καταλυτικές εμπειρίες. Την ώρα που ο έρωτας της για το Μάνο συντρίβεται κάτω από το βάρος ξεπερασμένων αντιλήψεων, ένας άνδρας, ο Αλέξανδρος Περαντινός, θα εισβάλει στη ζωή της, ανατρέποντας παλιές βεβαιότητες. Η μελέτη της Άρτεμης για το «Νεανικό Κόσμο», ένα περιοδικό που κυκλοφορούσε στα χρόνια του Εμφυλίου, φέρνει στο φως την τραγική ερωτική ιστορία δυο νέων, του Στρατή και της Ελίζας, η ζωή των οποίων συνδέεται με αυτήν του Αλέξανδρου. Μέσα από συγκλονιστικές αποκαλύψεις που σχετίζονται με τον εμφύλιο σπαραγμό, η έρευνα της Άρτεμης θα γίνει η αιτία να ζωντανέψει ένας μεγάλος, παλιός έρωτας, αλλά και να γεννηθεί ένας, επίσης μεγάλος, νέος έρωτας.

2. Σκιαγραφήστε μας τους κεντρικούς ήρωες. Ποιοι είναι οι στόχοι και τα κίνητρα τους;

Η φιλόλογος Άρτεμη, η αρχαιολόγος Μάρω και η δικηγόρος Ρένα, είναι τρεις σύγχρονες νεαρές κοπέλες που, αν και διαφορετικοί χαρακτήρες, όμως συνδέονται από τα μαθητικά τους χρόνια με ειλικρινή αισθήματα φιλίας και αλληλοσυμπαράστασης. Και οι τρεις έχουν στόχους για επαγγελματική καταξίωση και όνειρα για μια ευτυχισμένη ζωή. Ερωτικές επιτυχίες και αποτυχίες αλλά και επαγγελματικές ανακατατάξεις θα τις ωριμάσουν. Η Άρτεμη ιδιαίτερα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα καθοριστικό για τη ζωή της δίλλημα: Θα προτάξει τις δικές της επιλογές ή θα υποχωρήσει μπροστά σε στοχεύσεις που την συγκινούν, αλλά δεν την εκφράζουν; Ο Μάνος, γιατρός με καταγωγή από την Κρήτη, παλινδρομεί ανάμεσα στον έρωτα του για την Άρτεμη και τις ρητές υποχρεώσεις που του επιβάλλει η καταγωγή του και οι εντολές του αυταρχικού πατέρα του. Από την άλλη, ο αρχιτέκτονας Αλέξανδρος Περαντινός προβάλλεται ως ένας ελεύθερος,χειραφετημένος άνδρας, πρόθυμος να κατανοήσει τις ανάγκες, τις επιθυμίες και τους στόχους της Άρτεμης. Τέλος, το εμβληματικό ζευγάρι που αναδύεται μέσα από τις σελίδες του «Νεανικού Κόσμου» γίνεται, από τη μια, η ζοφερή απεικόνιση μιας εποχής που δίχασε τους Έλληνες και, από την άλλη, η ζωντανή πραγματικότητα της ελπίδας που γεννά η αγάπη.

3. Τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει ως απόσταγμα ο αναγνώστης;

Η κατανόηση του εαυτού, η αυτογνωσία, είναι ο ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην συναισθηματική πλήρωση και κατ΄ επέκταση στην ευτυχία. «Να είσαι ο εαυτός σου», είναι μια φράση- κλειδί που επαναλαμβάνεται στο έργο.

4. Πώς σκιαγραφούνται οι αξιακές αλλαγές και ο ρόλος της γυναίκας;

Οι τρεις νεαρές ηρωιδες του μυθιστορήματος, διεκδικούν τον έρωτα και την επαγγελματική καταξίωση με τους ίδιους όρους που διεκδικούν αντίστοιχα και οι άνδρες. Όσο και αν κάποιες φορές φαίνονται να καταρρέουν μπροστά στη διάψευση των προσδοκιών τους, όμως σε καμιά περίπτωση δεν διαπραγματεύονται τις αρχές και τα πιστεύω τους. Ολόκληρη η πλοκή του έργου προβάλλει την πορεία της κεντρικής ηρωίδας, Άρτεμης, προς την αυτοπραγμάτωση.

5. Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;

Η πρώτη μου δασκάλα στο νησί που μεγάλωσα μου είπε πως όταν ρωτούσε ποιο παιδί ήθελε να πει μια ιστορία, εγώ ήμουν πάντα εκείνη που ανέβαινα στην έδρα να διηγηθώ κάτι. Όπως πολλές φορές έχω πει και στους μαθητές μου, συγγραφέας μπορεί να γίνει εκείνος που αγαπά να αφηγείται ιστορίες, πραγματικές η φανταστικές. Άρχισα να γράφω τις ιστορίες μου στο χαρτί όταν διάβαζα στα παιδιά μου τις ιστορίες άλλων και έβλεπα πόσο χαρούμενα ήταν.

6. Ποιον ορισμό θα δίνατε στην έννοια της λογοτεχνίας;

Η λογοτεχνία είναι ένας δρόμος, η μια άκρη του ξεκινά από τον εσωτερικό εαυτό μας και η άλλη φτάνει στα σύνορα του κόσμου.

7. Γιατί οι Έλληνες διαβάζουν λογοτεχνία λιγότερο από τον μέσο Ευρωπαίο;

Το πρόβλημα έχει παλιές ρίζες. Η λογοτεχνική ανάγνωση, η αισθητική καλλιέργεια γενικά, απαξιώθηκε μπροστά στον κυρίαρχο στόχο της γνώσης. Στα αναλυτικά εκπαιδευτικά προγράμματα, η επεξεργασία των λογοτεχνικών κειμένων δεν επικέντρωνε στην αισθητική απόλαυση, αλλά στην αναζήτηση του ιστορικού, κοινωνικού και γλωσσικού υλικού, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να χτιστεί μια ελεύθερη σχέση ανάμεσα στο μαθητή και τη λογοτεχνία. Τα τελευταία χρόνια, με την εισαγωγή της λογοτεχνικής ανάγνωσης ολοκληρωμένων έργων , γίνεται μια αξιόλογη προσπάθεια να αναδειχθεί ο ρόλος της λογοτεχνίας στην κατανόηση του εαυτού, ισομοιραζοντας το ενδιαφέρον στη διανοητική και αισθητική ανάπτυξη των μαθητών. Χρειάζεται ωστόσο να γίνουν από την πλευρά της Πολιτείας και άλλα ουσιαστικά βήματα προς την κατεύθυνση της φιλαναγνωσίας.

8. Τι ρόλο έχει πλέον το βιβλίο, στην ψηφιακή εποχή μας;

Είναι σαφές ότι ο ρόλος του βιβλίου συρρικνώνεται όσο αναπτύσσονται άλλες μορφές πρόσληψης γνωστικού, αισθητικού ή πληροφοριακού υλικού. Πιστεύω, ωστόσο, ότι ανάμεσα στο βιβλίο και τον αναγνώστη δημιουργείται μια αγαπητική σχέση, τόσο μοναδικά δυνατή που γεννά τη βεβαιότητα ότι αυτή η αγάπη θα αντέξει στις προκλήσεις.

9. Ένας μήνας “καραντίνα”. Ποια είναι τα πέντε βιβλία που θα θέλατε μαζί σας;

Καζουο Ισιγκούρο, «Αχνή θέα των λόφων», Καρινα Σαινθ Μποργο, «Θα΄ναι νυχτα στο Καράκας», Νικολα Μπαρρό, «Το Παρίσι είναι πάντα μια καλή ιδέα», Τιτσα Πιπίνου, «Παλιοι γάτοι, Τρυφερά ποντικια», Λεωνίδα Καλλιβρετακη, «Το Πολυτεχνειο έξω από το Πολυτεχνείο. Οι αφανείς πρωταγωνιστές της εξέγερσης του 1973».

10. Πιστεύετε στη μοίρα ή στην τύχη;

Πιστεύω στη δύναμη του ανθρώπου να διαμορφώνει τους όρους της ζωής του. Ωστόσο, καταλυτική είναι και η συγκυρία, όπως θα ερμήνευα τη λέξη «τύχη»

11. Χρειαζόμαστε περισσότερο ρομαντισμό ή ρεαλισμό στις ζωές μας;

Αν και οι δυο έννοιες, ρομαντισμός/ρεαλισμος , δίνονται ως αντιθετικές μεταξύ τους, εγώ τις εκλαμβάνω ως συμπληρωματικές. Χρειαζόμαστε το ρομαντισμό για να βάζουμε υψηλούς στόχους στη ζωή μας και ρεαλισμό για να τους επιτυγχάνουμε.