Στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Προϊστάμενος Τεχνικών Υπηρεσιών με αφορμή τον χαρακτηρισμό ως πρόχειρης της «μελέτης (;) ασφαλτοστρώσεων Δήμου Καρπάθου» είπε ότι κανένας μέσα στην αίθουσα δεν ήταν ικανός να την κρίνει γιατί κανείς δεν έχει τις δικές του επιστημονικές γνώσεις και εμπειρία. Περίεργη και αλαζονική λογική. Περιμέναμε από τον Δήμαρχο να του θυμίσει ότι είναι υπάλληλος του Δήμου και οφείλει σεβασμό στο Δημοτικό Συμβούλιο, που κατά τον Νόμο διοικεί τον Δήμο και είναι κύριος των δημοτικών έργων. Έλλειψη όμως σεβασμού στο ΔΣ είχε δείξει προηγουμένως και ο ίδιος ο Δήμαρχος, όταν προσκληθείς να ενημερώσει για τον νέο σχεδιασμό του λιμανιού που ενέκρινε ο ίδιος αγνοώντας την θέση του Συμβουλίου είπε ότι όποιος θέλει μπορεί να ζητήσει από το Λ.Τ. απομαγνητοφώνηση των πρακτικών της συνεδρίασης του Λ.Τ.
Θέμα της συζήτησης που έγινε αφορμή της ανεπίτρεπτης απαξίωσης του Δημοτικού Συμβουλίου από τον προϊστάμενο των ΤΥ ήταν η έγκριση μελέτης ασφαλτοστρώσεων και η δανειοδότηση του Δήμου με 4,19 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίησή της.
Σύμφωνα με το νόμο η έγκριση των μελετών των τεχνικών έργων, η ένταξή τους στο Πενταετές Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου (Τ.Ε.Π.) και στο Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης (Ε.Π.Δ.) ανήκει στη αρμοδιότητα του Δημοτικού Συμβουλίου. Ο προϊστάμενος της Τ.Υ. όφειλε εισηγούμενος το θέμα, αντί του αρμοδίου αντιδημάρχου, να πείσει το Δ.Σ. κατ’ αρχή για την σκοπιμότητα ενοποίησης σε μια μελέτη είκοσι ένα (21) ανεξάρτητων και διαφορετικού χαρακτήρα, χρησιμότητας και προτεραιότητας έργων και να εξηγήσει με ποια αντικειμενικά κριτήρια έγινε η επιλογή του κάθε επιμέρους έργου. Αντί τούτου επικαλέστηκε το ότι η Τ.Υ. απασχολήθηκε επί δυόμιση χρόνια για την κατάρτισή της «μελέτης» και τα πανεπιστημιακά υπικά προσόντα του για να αντικρούσει τον χαρακτηρισμό της ως πρόχειρης από τους Δ. Συμβούλους. Όμως αντικείμενο της συζήτησης τα προσόντα του, ούτε ο όγκος της μελέτης αλλά το περιεχόμενο και η εισήγηση της, που περιοριζόταν σε μια απλή αναφορά των δρόμων που θα ασφαλτοστρωνόταν και το μήκος του κάθε τμήματος. Προσπαθώντας μάλιστα να αιτιολογήσει την έλλειψη οποιασδήποτε πρόβλεψης για την βελτίωσή τους , ανέφερε ότι προβλέπονται 400 χιλιάδες για την οδοστρωσία, συγχέοντας την οδοστρωσία με τις χωματουργικές εργασίες.
Μια πλήρης μελέτη οδοποιίας περιλαμβάνει πέντε ομάδες εργασιών: (α) Χωματουργικά (εκσκαφές για διαμόρφωση του οδοστρώματος με τις απαραίτητες διαπλατύνεις και επικλίσεις στις στροφές, διάνοιξη –διαμόρφωση τάφρων απορροής, επιχώματα).(β) Τεχνικά έργα (σωληνωτοί ή πλακοσκεπείς οχετοί, τοίχοι αντιστήριξης). (γ) Οδοστρωσία (υπόβαση και βάση με 3Α), (δ) Ασφαλτικά (Ασφαλτική προεπάλειψη, επάλειψη και στρώση ασφάλτου κυκλοφορίας) (ε) Σήμανση –Ασφάλεια (στηθαία ασφαλείας, διαγραμμίσεις).
Αντί να προσπαθεί να πείσει ότι οι απαραίτητές χωματουργικές εργασίες θα μπορούσαν να εκτελεσθούν στα πλαίσια της οδοστρωσίας ή με τα απρόβλεπτα θα μπορούσε να εισηγηθεί την διενέργεια των απαραίτητων χωματουργικών εργασιών με αυτεπιστασία με την χρήση των μηχανημάτων που διαθέτει ο Δήμος, μια καλή πρακτική που χρησιμοποιείτο παλαιότερα από τον Δήμο. Το να εισηγείται ασφαλτόστρωση δρόμων οι οποίοι δεν έχουν το ελάχιστο πλάτος που να επιτρέπει την ταυτόχρονη διέλευση δύο μικρών έστω αγροτικών αυτοκινήτων, δεν χρειάζεται να έχει κάποιος δίπλωμα μηχανικού για να κρίνει ότι είναι σοβαρό λάθος.
Επικαλέστηκε την ασφαλτόστρωση του δρόμου Απέρι – Σπόα που έγινε γρήγορα το 2003, ενώ το τμήμα Σπόα-‘Ολυμπος ασφαλτοστρώθηκε με καθυστέρηση 8 χρόνων. Το επιχείρημα είναι ατυχές και μάλλον πρέπει να αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγήν. Τότε, αντί η ΤΥ του Δήμου να εισηγηθεί την διάθεση 15.000 ευρώ για την εκπόνηση μελέτης οδοποιίας με απευθείας από συμπατριώτη μας έμπειρο μελετητή και με βάση αυτήν να γίνουν οι απαραίτητες διαπλατύνσεις και να ασφαλτοστρωθούν τα 8 από τα 11 χιλιόμετρα του δρόμου με την πίστωση των 330.000 ευρώ που είχε διαθέσει ο τότε Υπουργός Εσωτερικών κ. Σκανδαλίδης και να ζητηθεί στην συνέχεια πρόσθετη χρηματοδότηση ή στην ανάγκη δανειοδότηση του Δήμου με άλλες 600.000 ευρώ για την βελτίωση και ασφαλτόστρωση του υπολοίπου των 3 χλμ προχώρησε στην απλή ασφαλτόστρωση του δρόμου σε όλο το μήκος του χωρίς καμία βελτίωση του. (Για την ιστορία σημειώνεται πως η τοποθέτηση των στηθαίων ασφαλείας πραγματοποιήθηκε τρία χρόνια αργότερα και το κόστος (147.000 ευρώ) πληρώθηκε από την Κοινότητα Ολύμπου).
Στον αντίποδα όταν ο ΓΓ του Υπουργείου Δημοσίου Έργων (Αύγουστο του 2003) επισκέφθηκε την Όλυμπο για να εξαγγείλει την χρηματοδότηση της Κοινότητας με 4 εκατομμύρια για την ασφαλτόστρωση του δρόμου Σπόα-‘Ολυμπος «όπως έγινε στο Απέρι –Σπόα» ο υποφαινόμενος ως πρόεδρος τότε της Κοινότητας Ολύμπου, είχε το σθένος να αρνηθεί την χρηματοδότηση λέγοντας του ότι «εμείς ζητούμε ένα δρόμο που θα πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις ασφαλείας για όριο ταχύτητας 45 χλμ. Δεν ζητούμε τίποτε περισσότερο αλλά δεν δεχόμαστε και τίποτε λιγότερο». Για την ιστορία και προς τιμή του ΓΓραμματέα λίγη ώρα αργότερα ο ίδιος μου είπε ιδιαιτέρως: «Πρόεδρε η θέση σου είναι σωστή και αυτήν να υποστηρίξεις μέχρι τέλους».
Αποτέλεσμα το τμήμα Σπόα- Όλυμπος μήκους 18 χλμ. παρά την 7χρονη καθυστέρηση αποπεράτωσή του, που κατά το μεγαλύτερο μέρος της οφείλεται σε σφάλματα της επιβλέπουσας Υπηρεσίας ,που είχαν σαν αποτέλεσμα και την κατά 50% υπέρβαση του προϋπολογισμού και παρά το δύσβατο της περιοχής πληροί όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας Επαρχιακού δρόμου, ενώ το ευκολότερο τμήμα Σπόα-Απέρι, 15 χρόνια μετά, εξακολουθεί να είναι χαρακτηρισμένος στο τμήμα του από Μερτώνα μέχρι Σπόα ως αγροτικός δρόμος, αφού τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δεν επιτρέπουν τον χαρακτηρισμό του ως επαρχιακού.
Ίσως μάλιστα θα ήταν προτιμότερο αντί να προτείνει την διάθεση ενός εκατομμύριου για την ασφαλτόστρωση των προσβάσεων προς τον ΧΥΤΑ για την διέλευση των απορριμματοφόρων, να διατεθεί μέρος του ποσού αυτού για την βελτίωση των τμημάτων του δρόμου στον Μερτώνα και την Κακιά Σκάλα, για να μη θρηνήσουμε θύματα και να τα αποκρύπτουμε για να μη δυσφημούμε το νησί μας.
Πηγάδια Κάρπαθος.Φωτό: Μανώλης Κρητσιώτης
Αλλά πέραν αυτού είναι λάθος το να περιληφθούν όλοι οι δρόμοι σε μια μελέτη με σκοπό να ζητηθεί δανειοδότηση του Δήμου για την υλοποίησή της:
Σύμφωνα με το άρθρο 266 του Ν.3510/10 στη αρχή κάθε Δημαρχιακής θητείας εκπονείται το Πενταετές Τεχνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (Τ.Ε.Π.) το οποίο εξειδικεύεται κατ’ έτος σε Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης (Ε.Π.Δ.) και ετήσιο Προϋπολογισμό. Έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους ολοκληρώνονται κατά νόμο οι διαδικασίες για τη σύνταξη προσχεδίου του Ε.Π.Δ. και του προϋπολογισμού, καθώς και οι διαδικασίες διαβούλευσης. Το σωστό θα ήταν τον Σεπτέμβριο του 2014 ο προϊστάμενος των ΤΥ να είχε παρουσιάσει στο Δημοτικό Συμβούλιο τα έργα που ήσαν ώριμα για δημοπράτηση ή που μπορούσαν να ωριμάσουν στην διάρκεια της πενταετίας και με βάση το κόστος /όφελος του κάθε έργου και τις προτεραιότητες που θα ενέκρινε το Δ.Σ. να καταρτισθεί το πενταετές ΤΕΠ ανάλογα με τις διατιθέμενες ή προσδοκώμενες πιστώσεις και κάθε χρόνο να υλοποιείται μέρος των προγραμματισμένων έργων στα πλαίσια του ΕΠΔ. Στα πλαίσια υλοποίησης του πενταετούς ΤΕΠ θα μπορούσε να εξετασθεί και συνομολόγηση Δανείου. Το να συνομολογείται όμως δάνειο ισόποσο με τα έσοδα του δήμου στο τέλος της θητείας του παρόντος συμβουλίου εξαντλώντας την πιστοληπτική ικανότητα του Δήμου για την επόμενη πενταετία και μειώνοντας τους διαθέσιμους πόρους για το επόμενο συμβούλιο είναι αντιδεοντολογικό και δίκαια δημιουργεί ερωτηματικά για τις σκοπιμότητες μιας τέτοιας ενέργειας.
Σύμφωνα με το άρθρο 265 του ίδιου Νόμου για να συναφθεί δάνειο για την εκτέλεση πρέπει να υπάρχει προκαταρκτική μελέτη ή προμελέτη ή οριστική μελέτη των έργων για τα οποία θα συνομολογηθεί το δάνειο, που να έχει συνταχθεί και εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα Θα αρκούσε λοιπόν μια προκαταρτική μελέτη απλής ασφαλτόστρωσης για το κάθε έργο χωριστά.
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί το δάνειο για σκοπό άλλον από εκείνον για τον οποίο συνομολογήθηκε. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος να συνομολογηθεί δάνειο 4 εκατομμυρίων με επιτόκιο 6.5% περίπου, που σημαίνει ετήσια επιβάρυνση του Δήμου με 480 χιλιάδες ευρώ κατ’ έτος, για μια δεκαετία και λόγω μιας προσφυγής ή μη παροχής έγκρισης για ένα επιμέρους έργο να μη μπορεί να δημοπρατηθεί στο σύνολο της η μελέτη. Το σωστό θα ήταν να συνταχθεί μια προκαταρτική μελέτη ή και οριστική για κάθε έργο και να εγκριθούν αυτές για κάθε έργο χωριστά από το Δ.Σ. και στην συνέχεια να ζητηθεί δάνειο για όσα από αυτά δεν έχει οικονομική δυνατότητα ο Δήμος να τα υλοποιήσει από ίδιους πόρους ή από Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Η δικαιολογία ότι έγινε ενοποίηση των έργων σε μια μελέτη για να αυξηθεί ο προϋπολογισμός, ώστε να διενεργηθεί διεθνής διαγωνισμός και να επιτευχθεί μεγαλύτερη έκπτωση μόνο μόνο θυμηδία προκαλεί.
Κριτική ασκήθηκε και για τον τρόπο επιλογής των προς ασφαλτόστρωση δρόμων που πιστεύουμε πως δεν είναι αρμοδιότητα και ευθύνη του προϊσταμένου της ΤΥ. Απλά η αιτιολόγηση της ένταξης στην μελέτη έργων με το αιτιολογικό ότι υπήρχαν από παλιά έτοιμες μελέτες ή ότι αποσκοπούν στην μείωση των φθορών των απορριμματοφόρων δεν πείθει, χωρίς όμως και να είναι σωστή η κριτική από την άλλη πλευρά ότι δεν προβλέπεται καμία ασφαλτόστρωση σε κάποιες τοπικές κοινότητες. Η ιεράρχηση των έργων και των δράσεων του Δήμου θα πρέπει να γίνεται αντικειμενικά κυρίως με βάση το κόστος/όφελος του κάθε έργου συνυπολογίζοντας και το κοινωνικό όφελος αλλά και την συμβολή του στην παραπέρα ανάπτυξη του τόπου, την δημιουργία θέσεων απασχόλησης και συγκράτησης του πληθυσμού.
Με αυτά τα κριτήρια η ασφαλτόστρωση τον προσβάσεων στον ΧΥΤΑ, με εξαίρεση των τμημάτων που βρίσκονται μέσα ή εγγύς των οικισμών δεν είναι έργα προτεραιότητας για τα οποία θα πρέπει ο Δήμος να καταφύγει σε δανεισμό για την άμεση υλοποίησή τους. Από την άλλη πλευρά έργα μικρού κόστους και υψηλής προτεραιότητας, όπως είναι η ασφαλτόστρωση του περιφερειακού δρόμου Ολύμπου προς το Σχολείο προϋπολογισμού 150.000 ευρώ και του (νότιου) αγροτικού δρόμου προς μια από τις ωραιότερες παραλίες της Καρπάθου τον Αγ. Μηνά μήκους 3χλμ και προϋπολογισμού 400.000 ευρώ, μπορούν να εκτελεσθούν με ίδιους πόρους του Δήμου και να μη εξαρτάται η υλοποίησή τους από την αβέβαιη δανειοδότηση του Δήμου.
Η μη έγκριση της «μελέτης» ασφαλτοστρώσεων από το Δημοτικό Συμβούλιο δεν θα πρέπει χρησιμοποιηθεί σαν άλλοθι για την αθέτηση υποσχέσεων και μη εκτέλεση επί μέρους σημαντικών έργων που περιλαμβάνονταν στην πρόταση της ΤΥ.
