Δημήτρης Κρεμαστινός: Τα νησιά χρειάζονται ειδικό οικονομικό καθεστώς για να επιβιώσουν

Συζητήθηκε στη Βουλή η Επίκαιρη Ερώτηση του Αντιπροέδρου της Βουλής και Βουλευτή Δωδεκανήσου Δημήτρη Κρεμαστινού “Μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας της Δωδεκανήσου” προς τον Υπουργό Οικονομικών. Την ερώτηση προσήλθε για να απαντήσει η Υφυπουργός Οικονομικών κα Κατερίνα Παπανάτσιου.

Ο Δημήτρης Κρεμαστινός θύμισε το ειδικό φορολογικό καθεστώς που έχει αναγνωριστεί στα νησιά ακόμα και από την εποχή της οθωμανικής κατοχής, με στόχο να αποτραπεί η ερήμωσή τους και, μετέπειτα, να αντισταθμιστεί επίσης το μεγάλο κόστος των προϊόντων που προκαλείται από την απόσταση με αποτέλεσμα να καθίστανται μη ανταγωνιστικά και να πλήττεται ο κύριος οικονομικός τους πόρος, δηλαδή ο Τουρισμός.

Ο Αντιπρόεδρος της Βουλής ρώτησε την Υφυπουργό εάν η Κυβέρνηση προτίθεται στο τέλος του έτους να επαναφέρει το προηγούμενο καθεστώς ΦΠΑ και να καταργήσει το τέλος διανυκτέρευσης που κάνει τα ξενοδοχεία λιγότερο ανταγωνιστικά από εκείνα της ήδη φθηνότερης παραλιακής Τουρκίας, προτείνοντας στην Κυβέρνηση να βρεθούν ισοδύναμα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής.

Από τη συζήτηση προέκυψε ότι η Κυβέρνηση δεν προτίθεται να ξαναεξετάσει τα συγκεκριμένα αιτήματα των νησιών, αποδίδοντας τα μέτρα στη δημοσιονομική στενότητα ενώ φαίνεται να περιορίζεται στο δεδομένο ότι η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών νησιών έναντι των τουρκικών ακτών και των αραβικών χωρών εξασφαλίζεται από το γεγονός ότι είναι προσωρινώς πιο ασφαλή.

Η πλήρης συζήτηση είχε ως εξής:

«ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ (Ε΄ ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ):
Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να ρωτήσω την κυρία Υπουργό εάν η Κυβέρνηση προτίθεται να επανεξετάσει το φορολογικό καθεστώς του ΦΠΑ και τον φόρο νυχτερινής διαμονής στα νησιά του Αιγαίου και ιδιαιτέρως στα νησιά που είναι όμορα προς την Τουρκία, δηλαδή εκείνα που έχουν ανταγωνισμό, τουριστικό. Αυτή είναι η βασική ερώτηση.

Βέβαια, η ερώτησή μου στηρίζεται στο γεγονός ότι τα νησιά αυτά για να επιβιώσουν ακόμα και επί οθωμανικής κατοχής είχαν ειδικό φορολογικό καθεστώς. Κατά σύμπτωση, μάλιστα, χθες τηλεοπτική εκπομπή του EURONEWS παρουσίασε κατοίκους των νησιών οι οποίοι έλεγαν ότι τα προϊόντα φτάνουν σε αυτούς κατά 30% πιο αυξημένα εκτός ΦΠΑ, λόγω του ότι είναι νησιά και επιβαρύνονται με τη μεταφορά, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Όμως, το ερώτημα δεν είναι ακριβώς η φορολογική δικαιοσύνη, αλλά η ανταγωνιστικότητα. Ξέρετε ότι αυτή τη στιγμή στην Τουρκία υπάρχει η πολιτική κατάσταση που υπάρχει, όπου ακόμα και οι τουρίστες σκοτώνονται, έχουν σκοτωθεί. Το ίδιο συμβαίνει και στη Συρία φυσικά, το ίδιο και στο Ισραήλ, και στην Αίγυπτο μέχρι την Αλγερία.

Όλα αυτά τα πράγματα σήμερα, ευτυχώς όσον αφορά τον τουρισμό και δυστυχώς για τους ανθρώπους, είναι ανταγωνιστικά υπέρ μας. Μπορούμε ακόμα να αντέξουμε.

Αν, όμως, αυτές οι καταστάσεις βελτιωθούν, αντιλαμβάνεσθε ότι θα υπάρχει συρρίκνωση οικονομική και των νησιών και του τουρισμού, διότι οι αγορές αυτές που θα ανοίξουν θα προσφέρουν πολύ-πολύ φθηνότερα εξίσου καλά ξενοδοχεία, εξίσου καλό τουρισμό με τον δικό μας και εμείς – με αυτό το καθεστώς, στο οποίο, δυστυχώς, έχουμε κατ’ ανάγκη καταλήξει διότι είναι μέσα στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχουμε προς αυτά που επέβαλε η τρόικα – θα έχουμε το πρόβλημα της άμεσης επιβίωσης των νησιών δεδομένου ότι οι κάτοικοί τους, άνεργοι πια, θα μεταναστεύσουν μαζί με όλους τους άλλους που έχουν ήδη μεταναστεύσει στο εξωτερικό.

Άρα, είναι θέμα επιβίωσης των νησιών και εθνικό θέμα για την επιβίωση των νησιών -διότι αν φύγουν οι κάτοικοι, κάποιοι άλλοι θα κατοικήσουν εκεί- η αναθεώρηση του όλου θέματος, βρίσκοντας ισοδύναμα μέτρα, τα οποία η Κυβέρνηση πρέπει να προτάξει και να προβάλλει στην Ευρώπη.

Δημήτρης Κρεμαστινός

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (ΥΦΥΠΟΥΡΓΌΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ):

Πράγματι, με τις διατάξεις του ν. 4334/2015 και 4336/2015 προβλέφθηκε η σταδιακή κατάργηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών του ΦΠΑ στις περιοχές των νησιών του Αιγαίου μέχρι την 31.12.2016. Ωστόσο, θα σας υπενθυμίσω και πάλι ότι οι διατάξεις του ν. 4336/2015 αποτέλεσαν δεσμεύσεις, προκειμένου να υλοποιηθεί η συμφωνία με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη χρηματοδότηση της χώρας και γι’ αυτό άλλωστε ο συγκεκριμένος νόμος ψηφίστηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των Βουλευτών.

Έχουμε επανειλημμένως τονίσει ότι η νομοθέτηση του μέτρου της κατάργησης των μειωμένων κατά 30% συντελεστών του ΦΠΑ στα νησιά αποτέλεσε για την Κυβέρνηση πολιτική αναγκαιότητα και όχι επιλογή στο πλαίσιο των απολύτως επιβεβλημένων παρεμβάσεων δημοσιονομικής προσαρμογής.

Με την ανωτέρω ρύθμιση ακριβώς για να μην πληγούν άμεσα όλα μαζί τα νησιά του Αιγαίου, προβλέπονταν τρία στάδια κατάργησης του μειωμένου ΦΠΑ, αρχής γενομένης από 1ης.10.2015 μέχρι την οριστική κατάργηση από 1ης.1.2017. Συγκεκριμένα, από 1ης.10 στα νησιά Θήρα, Μύκονο, Νάξο, Πάρο, Ρόδο και Σκιάθο, από 1ης.6.2016 στα νησιά Σύρο, Θάσο, Άνδρος, Τήνο, Κάρπαθο, Μήλο, Σκύρο, Αλόννησο, Αντίπαρο και Σίφνο, ενώ για την Σκόπελο λόγω των φυσικών καταστροφών που υπέστη δόθηκε παράταση της εφαρμογής του νόμου για 1η.1.2017. Από την 1η.1.2017 θα επερχόταν και στα νησιά των ανατολικών συνόρων της χώρας. Ωστόσο, με τις διατάξεις του ν.4446/2016 ρυθμίστηκε η παραμονή τους στο μειωμένο κατά 30% συντελεστή ΦΠΑ μέχρι την 31.12.2017, ακριβώς λόγω της προσφυγικής κρίσης και των αρνητικών συνεπειών που έχουν υποστεί τα νησιά αυτά εξαιτίας του μεταναστευτικού ζητήματος.

Συγκεκριμένα, το μέτρο αφορά τα νησιά των νομών Έβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσων πλην της Ρόδου και Καρπάθου, που ήδη είχαν υπαχθεί στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ. Η Ρόδος είχε υπαχθεί από 1.10 και η Κάρπαθος από 1.6.2016. Η επιλογή των νησιών αυτών έγινε με κύριο γνώμονα την ελάφρυνση των κατοίκων τους, αφού ήδη οι κοινωνίες αυτές σηκώνουν μεγάλο βάρος και παίζουν βασικό ρόλο στη διαχείριση των προσφυγικών ρευμάτων. Παράλληλα, βούληση της Κυβέρνησής μας είναι να θεσπιστούν κατάλληλα και στοχευμένα μέτρα για τη στήριξη της νησιωτικής Ελλάδας και να εφαρμοστούν ειδικές νησιωτικές πολιτικές σε αντίθεση με όσα έπαιζαν οι κυβερνήσεις σας και οι συγκυβερνήσεις σας τόσα χρόνια περιορίζοντας την ασκούμενη νησιωτική πολιτική στην έκπτωση των συντελεστών ΦΠΑ.

Όσον αφορά την επιβολή του φόρου διαμονής, αυτός επιβλήθηκε με τον ν. 4289/2016 με εφαρμογή από 1ης.1.2018 σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα. Πρόκειται για ένα πάγιο ποσό ανά ημέρα και ανά δωμάτιο μειωμένο κατά το ήμισυ σε περίπτωση διημέρευσης και το ύψος του καθορίζεται ανάλογα με τις παροχές και τον βαθμό πολυτέλειας του καταλύματος. Είναι προφανές ότι και αυτή η ρύθμιση δεν αποτέλεσε πολιτική επιλογή της Κυβέρνησης, αλλά αναγκαιότητα, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας μας. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε κάθε περίπτωση το Υπουργείο Οικονομικών παρακολουθεί την αποτελεσματικότητα της ασκούμενης φορολογικής πολιτικής και αξιολογεί τα αποτελέσματα των ληφθέντων μέτρων.

Για παράδειγμα, με το άρθρο 72 του ν. 4472/2017 απλοποιήθηκε ο τρόπος επιβολής του φόρου διαμονής στα ενοικιαζόμενα δωμάτια, αφού το ύψος αυτού πλέον δεν συναρτάται από την κατηγοριοποίηση των ενοικιαζόμενων δωματίων με βάση τα κλειδιά, αλλά θεσπίζεται μία ενιαία επιβάρυνση για όλα τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και συγκεκριμένα 0,50 ευρώ ημερησίως.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατόπιν διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς, η διαμονή σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα διατηρήθηκε σε χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 13% και 9% για τα νησιά, που μέχρι 31-12-2017 έχουν μειωμένο συντελεστή κατά 30%, με στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού.

Τέλος, με δεδομένους τους δημοσιονομικούς περιορισμούς της ελληνικής οικονομίας, εφόσον κριθεί αναγκαίο και εφικτό θα προβούμε σε περαιτέρω απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις με γνώμονα την κοινωνική δικαιοσύνη και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Καταθέτω για τα Πρακτικά τα σχετικά έγγραφα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ (Ε΄ ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΉΣ):

Κύριε Πρόεδρε, καταλαβαίνω ότι η ερώτησή μου δεν απαντήθηκε. Η ερώτησή μου δεν έγινε για να ακούσω αυτά που ξέρω, αλλά εάν προτίθεται η Κυβέρνηση στο τέλος του χρόνου αυτού να προβεί σε αναθεώρηση της απόφασής της.

Αυτή είναι η ερώτηση.

Το δεύτερο που ήθελα να πω είναι το εξής: Όσον αφορά την επιβίωση των νησιών, το καθεστώς αυτό το εφάρμοσαν ήδη οι σουλτάνοι επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γιατί τα νησιά και τότε είχαν αδειάσει. Δεν έχουν οι άνθρωποι άλλο πόρο ζωής. Αυτό είναι ένα γεγονός αναμφισβήτητο.

Σε ό,τι αφορά την ιστορία των τελευταίων χρόνων, και στο πρώτο και στο δεύτερο μνημόνιο, σαφώς αναγραφόταν ό,τι ήταν και στο τρίτο. Όμως, οι εφαρμοστικοί νόμοι δεν είχαν έρθει στη Βουλή, διότι προφανώς βρέθηκαν ισοδύναμα και η τρόικα συμφώνησε σε αυτά.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Στην πράξη πρότασή μου είναι να προτείνετε και πάλι ισοδύναμα, όπως έγινε με το πρώτο και το δεύτερο μνημόνιο, που δεν ήρθε ο εφαρμοστικός νόμος στη Βουλή, και τα ισοδύναμα αυτά να εφαρμοστούν ούτως ώστε να υπάρξει ανάπτυξη. Διότι, όταν μιλάμε για ανάπτυξη και για τουριστική ανάπτυξη στα νησιά μας, αυτό εννοούμε, να είναι ανταγωνιστικά με τα ξενοδοχεία της απέναντι πλευράς, της Τουρκίας.

Και πρέπει να σας πω ότι ήδη από την Κω -δεν ξέρω εάν συνεχίζεται- Έλληνες επιχειρηματίες έχουν κάνει στην απέναντι ακτή, στην τουρκική ακτή, ξενοδοχεία για να γλιτώνουν προφανώς τον ΦΠΑ και αυτές τις νυχτερινές επιβαρύνσεις, μέσα στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας.

Εάν, λοιπόν, θέλουμε ο τουρισμός μας να είναι ανταγωνιστικός, πολύ περισσότερο όταν αλλάξουν οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην Τουρκία, στη Μέση Ανατολή, στην Αίγυπτο, πρέπει να ξαναδείτε αυτά τα πράγματα. Κατά συνέπεια, η ερώτησή μου είναι η εξής: Μετά το τέλος αυτού του χρόνου θα παραμείνει ως έχει το καθεστώς όπως μου το αναγνώσατε, ή θα γίνει κάτι; Αυτό σας ρώτησα.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (ΥΦΥΠΟΥΡΓΌΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ):

Δεδομένου ότι η κατάργηση της μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά που πλήττονται από την προσφυγική κρίση έχει ανασταλεί μέχρι το τέλος του έτους, τυχόν παράταση της εφαρμογής του ευνοϊκού καθεστώτος θα κριθεί εκείνη τη χρονική στιγμή με βάση τα τότε δημοσιονομικά δεδομένα και τις πραγματικές συνθήκες και ανάγκες των συγκεκριμένων νησιών.

Θα πρέπει, επιπλέον, να σημειωθεί ότι η Οδηγία 2006/112 που ενσωματώνει τα δικαιώματα της Ελλάδας να εφαρμόσει καθεστώς ειδικών συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά, λόγω της γεωγραφικής απομόνωσης και της απόστασης των νησιών από την ηπειρωτική Ελλάδα βρίσκεται ακόμη σε ισχύ. Και η Ελλάδα σε καμμία περίπτωση δεν απεμπολεί αυτό το δικαίωμά της.

Θέλω να υπενθυμίσω και πάλι ότι η Κυβέρνηση διά μέσω του Πρωθυπουργού έχει ανακοινώσει την επεξεργασία αντισταθμιστικών μέτρων που θα ισοσταθμίζουν τις απώλειες που υφίσταται ο μόνιμος κάτοικος των νησιών, από την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ.

Μάλιστα, το Υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με το γραφείο του αρμόδιου Υφυπουργού για θέματα νησιωτικότητας, μελετά και σχεδιάζει τη λήψη ειδικών οικονομικών μέτρων, άμεσα, για τους νησιώτες.

Επιπλέον, ως προς τον φόρο διαμονής θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι η εφαρμογή του μέτρου θα ισχύσει από 1.1.2018 και επομένως για την επόμενη τουριστική περίοδο. Ως εκ τούτου, τα δημοσιονομικά αποτελέσματα και οι τυχόν επιπτώσεις του μέτρου θα φανούν στο τέλος του επόμενου έτους και τυχόν αναπροσαρμογή της νομοθεσίας θα συζητηθεί με βάση αυτά τα αποτελέσματα. Θα πρέπει, εξάλλου, να γνωρίζετε ότι ανάλογος φόρος επιβάλλεται από τα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επομένως, δεν τίθεται θέμα ανταγωνιστικότητας καθώς είναι και στη χώρα μας κοινή πρακτική.

Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα με τη γείτονα χώρα, όπως πάρα πολύ σωστά προείπατε στην πρωτομιλία σας, η ασφάλεια της χώρας μας ενισχύει την ανταγωνιστικότητα. Νομίζω ότι οποιαδήποτε τυχόν αναπροσαρμογή που δεν θα αφορά μόνο τα ξενοδοχεία στα οποία αναφέρεστε, αλλά και όλα τα τουριστικά καταλύματα, θα μπορέσει να γίνει όταν τα δημοσιονομικά μας το επιτρέψουν. Και τότε θα επανεξεταστούν από το οικονομικό επιτελείο και από την Κυβέρνηση.”