Σε συνέχεια προηγούμενου σημειώματος μας για το θέμα της σχεδιαζόμενης αντικατάστασης των πλακιδίων στο εσωτερικό του Ι. Μητροπολιτικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο Απέρι θέλω συμπληρωματικά να επικοινωνήσω χρήσιμα ιστορικά στοιχεία που μου γνωστοποίησαν πολλοί συμπατριώτες, μεταξύ αυτών και ο πρώην πρόεδρος της Κοινότητας, Μιχάλης Δ. Τσαγκάρης.

Σύμφωνα με διηγήσεις του αείμνηστου Μελετή Ι. Λεντή, ο πατέρας του Χαζηάννης, γνωστός στη λαϊκή παράδοση για τη μαστορική του ικανότητα και τη θυμοσοφία του, ήταν ο πρωτομάστορας που τοποθέτησε τα πλακάκια. Εκτιμώντας το ψηφιδωτό που επρόκειτο να καλύψουν φρόντισε να χρησιμοποιήσει άμμο και ασβέστη σε αναλογία που δεν θα κατέστρεφε το υποκείμενο δημιούργημα.

Υπολογίζεται ότι αυτό έγινε προς το τέλος της δεκαετίας του 1920.

Το ναό κοσμούσε μέχρι τότε ένα θαυμάσιο ψηφιδωτό, μάλιστα οι παλιοί θυμούνταν έναν εντυπωσιακό δικέφαλο αετό στο κέντρο του ναού, μπροστά στον δεσποτικό θρόνο. Πράγματι την εποχή εκείνη υπήρχε πρόβλημα με τα κεριά και το λάδι που χρησιμοποιούσαν για όλα τα καντήλια της εκκλησίας.

Το ψηφιδωτό έπρεπε να καθαρίζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Για το σκοπό αυτό εξέτρεπαν μέσα στο ναό τη «φουντάνα», το άφθονο ποτιστικό νερό της Βλύας από το υπερκείμενο μητροπολιτικό περιβόλι. Προφανώς χρησιμοποιούσαν επίσης σκούπες και σαπούνια, πρακτική που με τα χρόνια θα είχε δημιουργήσει φθορές.

Το ψηφιδωτό τοποθετήθηκε από τους άφταστους Απερίτες μαστόρους του Αϊδινίου της Μικράς Ασίας περί το 1860, όταν τελείωσαν οι τελευταίες εργασίες εξωραϊσμού του ναού. Από την χρονολογία αυτή μέχρι και τη δεκαετία του 1930 η μαστοριά των Καρπάθιων τεχνιτών που πηγαινοέρχονταν από τη Μ. Ασία δημιούργησε θαυμάσια αρχοντικά και εκκλησίες που κοσμούν μέχρι σήμερα το Απέρι και άλλα χωριά, σε πείσμα του παράλογου εκμοντερνισμού των ημερών μας.

Τα πλακάκια τώρα της εκκλησίας που σχεδιάζεται να απομακρυνθούν έχουν κι αυτά τη δική τους ιστορία. Προέρχονται από τη Ρόδο της Ιταλικής κατοχής, όταν χτίζονταν τα θαυμάσια αναγεννησιακά κτίρια που κοσμούν την πόλη. Ίδιας τεχνοτροπίας ήταν και τα πλακάκια του δαπέδου του ιστορικού κτιρίου του Λυκείου Απερίου που αποπερατώθηκε το 1932, με δαπάνη του Συλλόγου Απεριτών Αμερικής “ΟΜΟΝΟΙΑ”.

Και αυτά σκεπάστηκαν με σύγχρονα, φθηνής αισθητικής, στην τελευταία φάση «εκσυγχρονισμού» του κτιρίου πριν λίγες δεκαετίες. Αυτά όμως ακριβώς τα παλιά πλακάκια ανήκουν σε μια τεχνοτροπία που επανέρχεται στη μόδα σήμερα και διαφημίζεται παντού σαν κλασική και αριστοκρατική.

Σκέφτηκε ποτέ κανείς ότι τα δημιουργήματα αυτά δεν πρέπει να καταστραφούν αλλά να επισκευαστούν οι όποιες φθορές τους;

Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει όλες τις λύσεις.

Ψηφιδωτό του 1860, πλακάκια του 1930 ή μάρμαρα του 2024;

Εμείς απλώς παραθέτουμε την ιστορία.