Για το μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας, το 2023 θα είναι μια δύσκολη χρονιά καθώς οι κύριες κινητήριες δυνάμεις της παγκόσμιας ανάπτυξης, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η Κίνα, αντιμετωπίζουν εξασθένηση της δραστηριότητας, δήλωσε η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
ΣΟΦΙΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ, ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
Τι συμβαίνει όμως στα οικονομικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;
Πόσοι δήμοι κατάφεραν να ψηφίσουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό για το έτος 2023 χωρίς την συνομολόγηση δανείου;
Πόσοι δήμοι πήραν σύμφωνη γνώμη από το οικονομικό παρατηρητήριο για την κατάρτιση ρεαλιστικών προϋπολογισμών και πόσοι προϋπολογισμοί εγκρίθηκαν από την αποκεντρωμένη διοίκηση;
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ως 31 Μαρτίου του 2023 οι δήμοι χωρίς εγκεκριμένο προϋπολογισμό λειτουργούν εκτελώντας μόνο τις υποχρεωτικές δαπάνες του άρθρου 158 και ότι από τις 1 Απριλίου 2023 θα εκτελούνται μόνο δαπάνες μισθοδοσίας και ασφαλιστικών εισφορών, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό είναι οι δήμοι να καταρτίσουν άμεσα ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.
Ενδεχομένως μία παράταση της προθεσμίας να αποτελέσει σωτήρια λύση της τελευταίας στιγμής όπως ακριβώς έγινε και το έτος 2022.
Έχουμε τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους που αποτελούν επιχορήγηση του κράτους για λειτουργικές δαπάνες και για επενδύσεις (να σημειωθεί εδώ ότι από το έτος 2023 θα θεωρούνται πλέον τακτικά έσοδα και όχι έκτακτα όπως συνέβαινε μέχρι πρόσφατα), τα ίδια έσοδα (δηλαδή τα έσοδα που εισπράττουν οι ΟΤΑ από τα διάφορα τέλη) και τις κρατικές επιχορηγήσεις στα πλαίσια της ένταξης ενός χρηματοδοτούμενου προγράμματος.
Οι επιχορηγήσεις για την εκτέλεση έργων από τα ΚΑΠ επενδυτικών δαπανών αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό του συνολικού προϋπολογισμού των δήμων ώστε να μπορέσουν να εκτελέσουν σημαντικά έργα.
Γιαυτό και τις περισσότερες φορές οι δήμοι αναγκάζονται να χρησιμοποιούν τα ίδια έσοδα τους για την εκτέλεση των έργων, και αυτό φυσικά αν το επιτρέπει η ισοσκέλιση του προϋπολογισμού τους.
Τις προβλέψεις του Τακτικού Προϋπολογισμού 2023 για τις επιχορηγήσεις των Δήμων, παρουσίασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ Γιάννης Μουράτογλου, στο ετήσιο συνέδριο τον Νοέμβριο του 2022, ο οποίος υπογράμμισε πως τα τελευταία δώδεκα χρόνια το σταθερό μοτίβο των Κεντρικών Κυβερνήσεων στην αντιμετώπιση των αιτημάτων της Τ.Α., ήταν: «έχετε δίκιο αλλά “ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος».
«Όμως, είπε, τα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023 δεν επιτρέπουν τη συνέχιση αυτού του μοτίβου. Τα φορολογικά έσοδα του 2023 αναμένεται να είναι μεγαλύτερα κατά 6,7 δισεκατομμύρια ευρώ, από αυτά που προβλέφθηκαν στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022.
Η αύξηση αυτή ανέρχεται περίπου στο 13%. Αναμενόμενη θα έπρεπε να είναι η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στα νέα έσοδα του κράτους».
Εδώ το νέο σύστημα κατανομής των ΚΑΠ που ετοιμάζεται θα προσπαθήσει να δώσει κάποιες λύσεις ιδιαίτερα στους νησιωτικούς δήμους.
Επιπλέον οι περισσότεροι δήμοι αρνούνται την κατανομή των ΚΑΠ στις Κοινότητες τους.
Και πώς να μην την αρνηθούν άλλωστε όταν τα ποσοστά των ΚΑΠ ανά δήμο ανέρχονται σε πολύ μικρό ποσοστό του συνολικού προϋπολογισμού τους και είναι τα μοναδικά έσοδα που θα διατεθούν σε έργα γενικού ενδιαφέροντος πέραν των επιχορηγήσεων.
Υπάρχουν φυσικά και οι περιπτώσεις που οι ΚΑΠ χρησιμοποιούνται για την ισοσκέλιση των ανταποδοτικών υπηρεσιών.
Επιπρόσθετα οι δήμοι μέσα σε ένα μηχανισμό περιορισμού των μη ρεαλιστικών προϋπολογισμών θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ως βάση σύνταξης του προϋπολογισμού του έτους 2023, τα Έσοδα του 2021 ένα έτος που χαρακτηρίστηκε από την πανδημία του covid-19 και είχε οικονομικές αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους δήμους της χώρας.
Αυτό σημαίνει ότι οι προϋπολογισμοί των δήμων για το έτος 2023 θα συνταχθούν με χαμηλά μεγέθη στα ίδια έσοδα εκτός των λιγοστών εξαιρέσεων των δήμων που είδαν αύξηση στα έσοδα αυτά κατά τον μήνα που λήφθηκε ως βάση για την κατάρτιση του προϋπολογισμού τους.
Τέλος, οι δήμοι που δεν έχουν ακόμη εγκεκριμένο προϋπολογισμό, θα βρεθούν αντιμέτωποι και με μια επιπλέον δυσκολία καθώς θα πρέπει να συντάξουν έναν προϋπολογισμό πολύ κοντά στα πραγματικά μεγέθη του δήμου τους και πολύ κοντά στις ανάγκες τους, δεδομένου ότι θα εγκριθεί το αργότερο ως το τέλος Μαρτίου 2023 ενώ ως το τέλος Φεβρουαρίου 2023 θα έπρεπε να εγκρίνεται η υποχρεωτική αναμόρφωση του και μετά τον Απρίλιο 2023 ακολουθούν εκλογές γεγονός που δυσχεραίνει την λήψη αποφάσεων.
Εν κατακλείδι θα λέγαμε ότι η σύνταξη ρεαλιστικού και ισοσκελισμένου προϋπολογισμού στους Δήμους εν έτη 2023 θα αποτελέσει εξίσωση για δυνατούς λύτες!
Πολυχρονίου Σοφία
Οικονομολόγος Πανεπιστημίου Πειραιώς
