Μια νέα εποχή, όσον αφορά την διαχείριση των απορριμμάτων, εγκαινιάζει για τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου η ένταξη στο ΕΣΠΑ της καινοτόμου Πράξης «Δράσεις Διαχείρισης Βιοαποβλήτων σε οικίες της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου», η οποία θα παρέχει τη δυνατότητα σε κατοίκους της Περιφέρειας να διαχωρίζουν το ρεύμα των οικιακών βιοαποβλήτων και να το επεξεργάζονται τοπικά́ σε οικιακούς κομποστοποιητές. 

Πρόκειται για ένα φιλόδοξο στόχο του ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, στο πλαίσιο του υπό διαμόρφωση νέου ΠΕΣΔΑ, με σκοπό να επιτευχθεί η εκτροπή του 8,72% των παραγόμενων βιοαποβλήτων των μόνιμων κατοίκων της περιοχής έως το 2030.

Συγκεκριμένα, Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ και ΤΣ, Γιώργος Ζερβός, υπέγραψε την απόφαση ένταξης της Πράξης στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» και στον  Άξονα Προτεραιότητας «Διατήρηση και Προστασία του Περιβάλλοντος – Διαχείριση Υγρών και Στερεών Αποβλήτων (ΕΤΠΑ)», με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.  Το συνολικό κόστος της Πράξης ανέρχεται σε 12.198.624,00 ευρώ και η επιλέξιμη δημόσια δαπάνη σε 9.837.600,00 ευρώ με ημερομηνία έναρξης την 6η Μαρτίου 2023 και ημερομηνία λήξης της Πράξης την 31η Δεκεμβρίου 2023.

Κατόπιν αυτού, ο ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου έχοντας πλέον την έγκριση από το ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ θα προχωρήσει άμεσα στην ανάπτυξη δικτύου οικιακής κομποστοποίησης βιοαποβλήτων το οποίο θα παρέχει τη δυνατότητα σε κατοίκους της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου να διαχωρίζουν το ρεύμα των οικιακών βιοαποβλήτων και να το επεξεργάζονται τοπικά σε οικιακούς κομποστοποιητές διαφόρων τύπων. Στο πλαίσιο της πράξης περιλαμβάνονται οικιακοί κομποστοποιητές, απλοί (κήπου) και μηχανικοί.

Η πράξη περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσεων που περιλαμβάνει την προμήθεια του εξοπλισμού αλλά και την παρακολούθηση του προγράμματος και την ενημέρωση των πολιτών για τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων του.

Η πράξη θα υλοποιηθεί με τα ακόλουθα τρία υποέργα:

Υποέργο 1: Προμήθεια εξοπλισμού διαχείρισης βιοαποβλήτων σε οικίες στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Σύμφωνα με το σχεδιασμό του δικτύου, πρόκειται για την προμήθεια 10.275 οικιακών μηχανικών κομποστοποιητών 1,5 έως 2 λίτρων, για τα αντίστοιχα νοικοκυριά σε πολυκατοικίες και 25.550 κάδων οικιακής κομποστοποίησης κήπου χωρητικότητας 300 λίτρων για 34.780 νοικοκυριά σε μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες. Με το εν λόγω δίκτυο οικιακής κομποστοποίησης επιδιώκεται η εκτροπή:

  • 206 τον/έτος οικιακών βιοαποβλήτων το έτος 2025, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 5,25% των παραγόμενων βιοαποβλήτων των μόνιμων κατοίκων το έτος 2025
  • 560 τον/έτος βιοαποβλήτων το έτος 2030, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 8,72% των παραγόμενων βιοαποβλήτων των μόνιμων κατοίκων το έτος 2030

Υποέργο 2: Δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη διαχείριση βιοαποβλήτων σε οικίες της Περιφέρειας  Νοτίου Αιγαίου

Υποέργο 3: Τεχνικός σύμβουλος υποστήριξης για τη διαχείριση βιοαποβλήτων σε οικίες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου

Λόγω της ιδιαιτερότητας των δράσεων και της ανάγκης για την οργανωμένη προώθησή τους, θα αναζητηθεί υποστήριξη από εξειδικευμένο σύμβουλο όσον αφορά στην πρακτική εφαρμογή και παρακολούθηση του προγράμματος.

Καινοτομία Πράξης

Η καινοτομία της Πράξης έγκειται στο γεγονός ότι μέσω του προτεινόμενου δικτύου διαχείρισης βιοαποβλήτων, θα πραγματοποιείται επιτόπια διαχείριση των παραγόμενων ποσοτήτων βιοαποβλήτων και ως εκ τούτου η κυκλική οικονομία πραγματοποιείται σε επίπεδο οικίας. Παράγοντα καινοτομίας, επίσης, αποτελεί το γεγονός ότι το προτεινόμενο δίκτυο θα εξοικειώσει τους πολίτες με τις έννοιες χωριστής συλλογής, «Συμμετέχω – ανακυκλώνω – κερδίζω», και καθώς το ρεύμα των βιοαποβλήτων δύναται να ενταχθεί σε πρόγραμμα επιβράβευσης και ανταπόδοσης πολιτών (μέσω των οικιακών μηχανικών κομποστοποιητών), η υλοποίηση της πράξης θα συνδέσει την πραγματική παραγωγή βιοαποβλήτων με παραμέτρους του νοικοκυριού (μέγεθος, τύπος κατοικίας, τόπος κατοικίας), θα συμβάλει στη δημιουργία μίας βάσης δεδομένων η οποία θα μπορεί να αξιοποιηθεί για  δημιουργία ενός νέου μοντέλου τιμολόγησης των υπηρεσιών διαχείρισης των παραγόμενων απορριμμάτων και να συνδυαστεί και με πρόγραμμα επιβράβευσης και ανταπόδοσης πολιτών για το ρεύμα των βιοαποβλήτων.

Αναμενόμενα Οφέλη/ Ωφελούμενος Πληθυσμός :

Τα εξυπηρετούμενα νοικοκυριά μέσω του δικτύου των μηχανικών οικιακών κομποστοποιητών και των οικιακών κομποστοποιητών αυλής, σύμφωνα το σχεδιασμό της πράξης, ανέρχονται σε 45.055 και ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός σε 117.143 κατοίκους.

Με τη δημιουργία και τη λειτουργία του προτεινόμενου δικτύου, αναμένεται να προκύψουν σημαντικά οφέλη τόσο περιβαλλοντικού όσο και κοινωνικο-οικονομικού χαρακτήρα.

Συγκεκριμένα, τα αναμενόμενα περιβαλλοντικά οφέλη περιλαμβάνουν:

  • Τη μείωση των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ
  • Τη μείωση των αναγκών για τη μεταφορά των αποβλήτων
  • Την προώθηση της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων
  • Την ενίσχυση δραστηριοτήτων διαλογής στην πηγή και επιτόπιας διαχείρισης μέσω διαδικασίας οικιακής κομποστοποίησης
  • Την ευαισθητοποίηση των πολιτών με αποτέλεσμα να συμπεριφέρονται υπεύθυνα σε σχέση με τη διαχείριση στερεών αποβλήτων
  • Την επίτευξη υψηλότερων ποσοστών ανακύκλωσης, συμβάλλοντας στην επίτευξη στόχων (ΕΣΔΑ/ ΠΕΣΔΑ/ ΤΣΔΑ)

Αντίστοιχα, τα αναμενόμενα κοινωνικo-οικονομικά οφέλη περιλαμβάνουν ενδεικτικά,: 

  • Τη δημιουργία νέων προτύπων συμπεριφοράς των πολιτών σε θέματα Διαχείρισης Στερεών Απορριμμάτων
  • Τη μείωση του κόστους μεταφοράς και διαχείρισης αποβλήτων και της τελικής επιβάρυνσης σε δημοτικά τέλη