Ήταν τέτοιες ημέρες του Αυγούστου το 1965. Κάποια πιτσιρίκια έπαιζαν μπάλα σε μια αλάνα στην Κάσο όταν είδαν τη φιγούρα ενός ψηλόλιγνου νεαρού με σανδάλια και μια φωτογραφική μηχανή στον λαιμό να ψάχνει μάταια το μονοπάτι που θα τον ανέβαζε στην Ακρόπολη της Κάσου, το περίφημο Κάστρο στο Πόλι.
Ο Ματθαίος Γλύτσης, η Γεωργία Απόκοτου, ο Μπομπ Μακέιμπ, η Βαρβάρα Μακρή και ο Ηλίας Μαστροπαύλος.
Πενήντα επτά χρόνια αργότερα, κάποιοι από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας αυτής ξανασυναντήθηκαν σε μια ιδιαιτέρως συγκινητική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 11 Αυγούστου στο Δημοτικό Σχολείο του Φρυ, στην παρουσίαση του φωτογραφικού λευκώματος «Γράμμα από την Κάσο, 1965»
Αγοράκι τότε, ο Ηλίας Μαστροπαύλος, νυν επικεφαλής της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης Δήμου Κάσου, ήταν ένα από τα παιδάκια που προθυμοποιήθηκαν να συνοδεύσουν τον φωτογράφο Ρόμπερτ Μακέιμπ.
Ο Αμερικανός –με τη σειρά του– παραμένει ψηλόλιγνος και όσο ευκίνητος ήταν και στα νιάτα του, αλλά έχουν πια ασπρίσει τα μαλλιά του. Πριν από λίγο καιρό, οι εκδόσεις Πατάκη κυκλοφόρησαν το βιβλίο με δεκάδες λήψεις του από το νησί και τους ανθρώπους του, που τραβήχτηκαν τότε αλλά είχαν μείνει για δεκαετίες στο συρτάρι. Η αξιοποίηση τους προϋπέθετε να ξεπεραστεί ένα σοβαρό εμπόδιο: να βρεθούν εκείνοι που θα αναγνώριζαν τα πρόσωπα των φωτογραφιών έπειτα από τόσα χρόνια. Το δύσκολο αυτό έργο ανέλαβε η Κασσιώτισα της διασποράς Μαριλέν Φραγκούλη-Κέδρου και το γέννημα θρέμμα του νησιού, ο δημοσιογράφος Νίκος Μαστροπαύλος, εξάδελφος του Ηλία. Κάπως έτσι ολοκληρώθηκε το βιβλίο. Ταυτίστηκαν όλοι όσοι εμφανίζονται από τον πρώτο μέχρι τον τελευταίο.
Χάρις στο λεύκωμα, το νήμα της τύχης που ένωσε τότε τον Μακέιμπ με τους ντόπιους τον ξαναέφερε κοντά στους ίδιους ανθρώπους. Όπως εκείνα τα κοριτσάκια που είχαν στήσει χορό πιασμένα χέρι χέρι και ο Αμερικανός τα απαθανάτισε σε μία από τις ωραιότερες εικόνες του βιβλίου ή όσους χόρευαν στο πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου τότε. Τους ίδιους, τα παιδιά τους ή και τα εγγόνια τους ξαναείδε ο φωτογράφος στην τωρινή επίσκεψη του. Είναι η καθιερωμένη θερινή σύναξη, που αποτελεί την καλύτερη αφορμή για να ενωθούν οι «ξενιτεμένοι» από την Αθήνα και το εξωτερικό με τους δικούς τους.
Η υποδοχή που έγινε στον Μακέιμπ ήταν τόσο θερμή, σαν να ήταν και αυτός ένας συγγενής τους που είχαν να δουν 57 ολόκληρα χρόνια και επιτέλους ξαναγύρισε στη γενέτειρα του.
Από το 1954, οπότε ήρθε για πρώτη φορά στα μέρη μας ως φοιτητής, ο Μακέιμπ –ο οποίος έλαβε τιμητικά την ελληνική υπηκοότητα– έχει δει τόπους και τόπους να χαλάνε και να χάνουν την ψυχή τους.
Οχι όμως η Κάσος, που δεν έχει αλλάξει και πολύ από την εποχή προ του τουρισμού. Έχει παραμένει ατόφια η αίσθηση της κοινότητας που έχουν οι Κασιώτες, κάτι που χάθηκε δίχως επιστροφή στη Μύκονο και στη Σαντορίνη, στις οποίες έχει αφιερώσει βιβλία ο φωτογράφος.
Τις λίγες ημέρες που φιλοξενήθηκε εκεί ο Μακέιμπ, οι ντόπιοι τον σταματούσαν στον δρόμο για να του μιλήσουν, του έφερναν συνεχώς καλούδια και τοπικά προϊόντα, τον συγκίνησαν με τα καλά τους λόγια και τα κοπλιμέντα τους.
Η εκδήλωση με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες είχε τεράστια επιτυχία, γιατί αναμόχλευσε τις μνήμες του παρελθόντος που με έναν θαυματουργό τρόπο είναι ακόμη νωπές.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ| Μαργαρίτα Πουρνάρα
