Δρ Μαρτίνος Κανελλάκης, από το Απέρι Καρπάθου: Επιστημονικά στοιχεία για το ελάφι Πλατώνι

Κ. διευθυντά,
Θα ήθελα με αφορμή τα τελευταία γεγονότα, που είχαν ως θέμα τον υποτιθέμενο υπερπληθυσμό των ελαφιών και τις ζημιές που προκαλούν στις καλλιέργειες, να σας παραθέσω κάποια επιστημονικά στοιχεία.

Η όλη συζήτηση άρχισε εντελώς επιπόλαια και ήταν καταδικασμένη από την αρχή αφού βασίστηκε σε μία λάθος υπόθεση. Συμπέραναν ότι επειδή υπάρχουν πολλά ελάφια σε μια συγκεκριμένη περιοχή ότι υπάρχει και υπερπληθυσμός.

Αν υπάρχουν δηλαδή χιλιάδες μύγες σε ένα κρεοπωλείο, όλη η Ρόδος είναι πλημμυρισμένη με μύγες.

Βασισμένοι λοιπόν σε αυτόν τον λάθος συλλογισμό και χωρίς να χρησιμοποιήσουν έρευνες και μελέτες που έχουν εκπονηθεί και χωρίς την σύγχρονη αρωγή ειδικών, δημιούργησαν μια επιχειρηματολογία βασισμένη σε λάθος βάση και αποφάνθηκαν ότι πρέπει να γίνει μείωση του πληθυσμού, κάποιοι δε χρησιμοποιώντας ακόμα και δραστικά μέσα όπως το κυνήγι ή η εκτόπιση τους σε άλλα μέρη, αυτού του μοναδικού στον κόσμο αρχαίου είδους ελαφιού, το οποίο έχουμε το μοναδικό και αξιοζήλευτο στον κόσμο προνόμιο να ευρίσκεται στην περιοχή μας ήδη από την 6η χιλιετία π.Χ.

Σας καταθέτω λοιπόν δύο διεθνείς μελέτες οι οποίες αποδεικνύουν το αντίθετο και ανακοινώθηκαν σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συγκεκριμένα των Anna Μ. De Marinis & Marco Masseti – στο Mammalia 2021, 85(3):227-230 και στο Deer Specialist Group Newsletter No 33 ISSN 2312-4644 το οποίο ασχολείται παγκοσμίως με τα ελάφια, ταράνδους κ.λπ.

Στις δύο αυτές μελέτες των οποίων οι ερευνητές με την αρωγή της αποκεντρωμένης διοίκησης με την παρουσία τότε και του ίδιου του κ. Νίκου Θεοδωρίδη, την Γενική Διεύθυνση Δασών και το τμήμα Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου (!) έγινε προσπάθεια να μετρηθεί με συγκεκριμένη μέθοδο ο πληθυσμός των ελαφιών αλλά και των κατσικιών και να αναλύσει τα προβλήματα που προκύπτουν από την συνύπαρξη αυτών των δύο ειδών.

Επιπλέον, σε ημερίδα που διοργανώθηκε στο Ροδίνι από τους Εθελοντές Ρόδου και ήταν υπό την αιγίδα της αποκεντρωμένης διοίκησης και συγκεκριμένα του κ. Νίκου Θεοδωρίδη, την Διεύθυνση Δασών και συγκεκριμένα της κα Καίτης Μπαλατσούκα, του Δήμου Ρόδου και με την οικονομική ενίσχυση της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και με προσκεκλημένους τον καθηγητή του πανεπιστημίου Θεσ/νίκης κ. Χρήστο Βλάχο, την δασολόγο κα Κων/να Παπαστεργίου και τον επικοινωνιολόγο κ. Γιάννη Φώτη, εξήχθησαν και από τις μελέτες αλλά και από την ημερίδα κάποια συμπεράσματα που αφορούν τα ελάφια και συγκεκριμένα την επιβίωσή τους και το τι πρέπει να γίνει. Με βάση τις μετρήσεις υπάρχει στην Ρόδο μια αναλογία ελαφιών με κατσικιών 1 προς 50-60 περίπου, δηλαδή για κάθε χίλια ελάφια υπάρχουν περίπου 50000 αιγοπρόβατα. 

Η ζημιά που προκαλούν τα κατσίκια είναι τρομακτική και μπορούν να ερημώσουν στην κυριολεξία έναν τόπο.

Οι φωτογραφίες των καθηγητών ήταν συγκλονιστικές.

Πώς ήταν πριν και πώς έγιναν μετά κάποιες περιοχές αφότου ήρθαν τα αιγοπρόβατα. Βοσκοί περιφράσσουν τις πηγές και τους νερόλακκους ώστε να ποτίζουν τα κατσίκια τους, όπως μας έχει αναφέρει ο ακτιβιστής άγριας ζωής Μανώλης Σαρρής.

Οι πυρκαγιές είναι μια από τις αιτίες που δημιουργείται έλλειψη τροφής και καταστροφής της φυσικής κατοικίας τους. Σε αντίθεση, δεν επηρεάζει ιδιαίτερα τα αιγοπρόβατα που έχουν μεγαλύτερο φάσμα διατροφής και πράγματι τρεις ημέρες μετά, τις περσινές καταστροφικές πυρκαγιές πήγαμε με τον Παναγιώτη Αυγερινό του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ρόδου και είδαμε εκατοντάδες κατσίκια στις καμένες περιοχές των Πεταλούδων να τρώνε ό,τι απέμεινε από τα ελαιόδεντρα.

Ούτε ΕΝΑ ελάφι. Υπάρχει άφθονο φωτογραφικό υλικό στην διάθεση του κάθε ενδιαφερομένου. Τα δηλητηριώδη δολώματα που βάζουν βοσκοί για να σκοτώσουν ζώα που θα μπορούσαν να βλάψουν τα κατσίκια τους, όπως κυνηγετικά σκυλιά, αλεπούδες και με αυτόν τον τρόπο έχουμε και παράπλευρες απώλειες άγριας ζωής, όπως ελάφια, ασβούς, κουνάβια και άλλα άγρια ζώα.

Επιπλέον, εκτός της λαθροθηρίας, που ευτυχώς η Διεύθυνση Δασών και συγκεκριμένα ο Σταμάτης Χουρδάκης κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για την εξάλειψή της, έχουμε και τα τροχαία ατυχήματα για τα οποία ενοχοποιείται η υπερβολική ταχύτητα. Όταν πήγα με συνεργείο του δήμου να γράψουμε πάνω στο οδόστρωμα, σε διάφορα περάσματα ελαφιών, με φωσφορίζουσα μπογιά «ΑΡΓΑ ΕΛΑΦΙΑ» οι ίδιοι οι υπάλληλοι του δήμου εξεπλάγησαν που οι οδηγοί δεν συμμορφωνόντουσαν και έτρεχαν ιλιγγιωδώς.

Συμπερασματικά και ως μόνη λύση είναι η δημιουργία δύο ή τριών περιοχών στα δάση μας, τα οποία και προσδιορίστηκαν κιόλας, ως καταφύγια για την προστασία γενικά της άγριας ζωής και αναφέρομαι ότι δεν υπάρχουν μόνο τα ελάφια αλλά υπάρχει και η μοναδική ροδίτικη αλεπού και ο ροδίτικος ασβός που κινδυνεύουν και αυτά με εξαφάνιση, καθώς και άλλα άγρια ζώα.

Σε αυτά τα καταφύγια θα προβλεφθεί να υπάρχει νερό – πηγές και σε πολύ άσχημες περιόδους, πυρκαγιές, ξηρασία, να δίνεται τροφή όπως έχουμε κάνει κατά καιρούς εθελοντές Ροδίτες.

Τα δε κατσίκια επιτέλους θα πρέπει να περιοριστούν σε περιοχές που θα επιτηρούνται από τους βοσκούς τους και οι οποίοι επιδοτούνται ήδη για αυτό και να μην κάνουν βόλτες στους δρόμους της πόλης και στις αυλές μας.

Η εμφάνιση κατσικιών, που, στην καρδιά της κοιλάδας των Πεταλούδων και συγκεκριμένα στην λιμνούλα με τα γεφυράκια, στην γνωστή εκπομπή ταξιδιών Happy Traveler του Ευτύχη Μπλέτσα την ώρα που διαφήμιζε την Κοιλάδα των Πεταλούδων μόνο ντροπή και λύπη δημιουργεί για την αδιαφορία αυτών που ανέλαβαν να κληρονομήσουν αυτόν τον τόπο στα παιδιά μας.

Η δημιουργία αυτών των καταφυγίων θα μπορούσε και να αποτελέσει και στοιχείο έλξης εκλεκτών ξένων και ντόπιων επισκεπτών οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται για την φρενίτιδα κάποιων που στον βωμό του κέρδους έχουν γεμίσει την Ρόδο με παράγκες.

Ο καθηγητής Marco Masseti ο οποίος μας τιμάει ζώντας στην πόλη μας έχοντας αγοράσει και σπίτι, έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι είναι στην διάθεση οποιουδήποτε πολιτικού ή υπηρεσιακού παράγοντα θα ήθελε να βρει λύση για αυτό το εντελώς απλό πρόβλημα.   

Αυτό που δεν πρέπει όλοι να ξεχνάμε είναι ότι τα ελάφια και τα άλλα άγρια ζώα είναι ελεύθερα πλάσματα και δεν είναι ιδιοκτησία κανενός ώστε να αποφασίζει για την τύχη τους. 

Όλοι εμείς ξεχωριστά είμαστε η μοναδική φωνή τους και οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα για την προστασία τους.

Με εκτίμηση
Μαρτίνος Κανελλάκης
Χειρουργός
Οφθαλμίατρος