Η 1η Οκτωβρίου 2021 είναι μια σπουδαία ημέρα για την προστασία της θαλάσσιας παγκόσμιας βιοποικιλότητας! Είναι η ημέρα που η NACES, μια θαλάσσια έκταση ίση με το μέγεθος της Γαλλίας στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, θεσπίζεται επίσημα ως θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή.
Ο εντοπισμός αυτού του απομονωμένου παράδεισου για πολλά είδη θαλάσσιας πανίδας αλλά κυρίως για τα θαλασσοπούλια, αποτελεί ένα εκπληκτικό παράδειγμα συνεργασίας πολλών ερευνητικών ομάδων και το προϊόν μια τεράστιας προσπάθειας συλλογής δεδομένων τηλεμετρίας, από το 2016, υπό τον συντονισμό της BirdLife International.
Η ανάλυση όλων των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν οδήγησε τελικά στη θέσπιση της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής NACES (North Atlantic Current and Evlanov Seamount, δηλαδή του Ρεύματος του Βόρειου Ατλαντικού και του θαλάσσιου όρους Εβλάνοφ), ενώ είναι η πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο που αναγνωρίζεται και οριοθετείται μια θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή στην ανοικτή θάλασσα με τη χρήση δεδομένων παρακολούθησης και, συγκεκριμένα, τηλεμετρίας.
Για τον καθορισμό των γεωγραφικών ορίων της NACES, η BirdLife International χαρτογράφησε την αφθονία και την ποικιλότητα 21 ειδών θαλασσοπουλιών, αναλύοντας δεδομένα παρακολούθησης, φαινολογίας καθώς και πληθυσμιακές εκτιμήσεις.
Η διαδικασία ανέδειξε ένα σημαντικό κέντρο βιοποικιλότητας (hotspot) που χρησιμοποιείται ετησίως από 5 εκατομμύρια θαλασσοπούλια από περισσότερες από 56 αποικίες του Βόρειου και Νότιου Ατλαντικού, κυρίως ως χώρος τροφοληψίας.
Οι αριθμοί αυτοί είναι από τους σημαντικότερους που έχουν καταγραφεί για μεταναστευτικά πουλιά στον Ατλαντικό και σίγουρα η πρώτη φορά που τεκμηριώνονται τέτοιου μεγέθους συγκεντρώσεις θαλασσοπουλιών στην ανοιχτή θάλασσα!
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πληθυσμοί των θαλασσοπουλιών έχουν μειωθεί κατά 70% τα τελευταία 50 χρόνια και σήμερα αποτελούν την πιο απειλούμενη ομάδα πουλιών στον κόσμο.
Πέντε παγκοσμίως απειλούμενα είδη θαλασσοπουλιών εξαρτώνται άμεσα από την περιοχή NACES για την επιβίωσή τους: ο Πτεροδρόμος της Βερμούδας (Pterodroma cahow) και ο Πτεροδρόμος της Μαδέρας (Pterodroma madeira) που κατατάσσονται από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης IUCN ως είδη Κινδυνεύοντα, καθώς και ο Πτεροδρόμος της Ντεσέρτας (Pterodroma deserta), ο Τριδάκτυλος Γλάρος (Rissa tridactyla) και ο Θαλασσοψιττακός (Fratercula arctica) που κατατάσσονται ως Τρωτά είδη, καθώς οι πληθυσμοί τους σημειώνουν σημαντική μείωση. Η περιοχή χρησιμοποιείται και από άλλα μεταναστευτικά είδη που παρουσιάζουν μείωση, όπως ο Γλαυκοκαρχαρίας (Prionace glauca), ο Ρυγχοκαρχαρίας (Isurus oxyrinchus), ο Καρχαρίας Προσκυνητής ή Σαπουνάς (Cetorhinus maximus), ο Ερυθρός Τόνος του Ατλαντικού (Thunnus thynnus) και η Δερματοχελώνα (Dermochelys coriacea).
Καθώς η περιοχή βρίσκεται στην ανοιχτή θάλασσα και δεν υπάγεται σε καμία εθνική δικαιοδοσία, η διαδικασία καθορισμού της NACES ως θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής υπήρξε περίπλοκη.
Η αρχική πρόταση έγινε το 2017 στο πλαίσιο της Σύμβασης για την Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του Βορειοανατολικού Ατλαντικού (Σύμβαση OSPAR) η οποία είναι το νομοθετικό μέσο που ρυθμίζει τη διεθνή συνεργασία για την προστασία του περιβάλλοντος στον ΒΑ Ατλαντικό.
Χρειάστηκαν πέντε χρόνια ελέγχων και αναθεωρήσεων για να ανακηρυχθεί τελικά η NACES προστατευόμενη περιοχή!
Αυτή τη στιγμή, 15 κυβερνήσεις και η ΕΕ συνεργάζονται στενά για τον καθορισμό της θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής καθώς πρέπει να εφαρμοστεί ένα λεπτομερές σχέδιο διαχείρισης που να διασφαλίζει ότι οι τρέχουσες και μελλοντικές χρήσεις δεν θα θέσουν σε κίνδυνο τη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές διαδικασίες που υποστηρίζονται από αυτήν την πλούσια σε θαλάσσια βιοποικιλότητα περιοχή.
Ο θαλάσσιος πυθμένας της NACES περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα βιοτόπων και η περιοχή χαρακτηρίζεται από μια πολύπλοκη σειρά βαθυμετρικών χαρακτηριστικών, συμπεριλαμβανομένων αβυσσικών πεδιάδων, κορυφογραμμών, φαραγγιών και θαλασσίων ορέων -συμπεριλαμβανομένου του θαλάσσιου όρους Εβλάνοφ από το οποίο πήρε το όνομά του η περιοχή.
Η BirdLife International έχει ζητήσει την πλήρη προστασία της NACES, από τον πυθμένα έως την επιφάνεια της θάλασσας, για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημικών διαδικασιών που υποστηρίζει.
Η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, εθνικός εταίρος της BirdLife International, έχοντας αδιάλειπτη, 25ετή δράση στη μελέτη και προστασία απειλούμενων ειδών θαλασσοπουλιών σε Ελλάδα και Μεσόγειο, χαιρετίζει την ανακήρυξη της NACES ως Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής, μια διακρατική προσπάθεια – πρότυπο για την ανάδειξη, προστασία και διατήρηση υγιών θυλάκων βιοποικιλότητας.
