ΟΛΙΓΑ ΔΙ’ ΕΚΛΕΙΠΟΥΣΑΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ | ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ “ΚΑΡΠΑΘΟΣ” 1946-1947 ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥ Δ’ ΜΕΡΟΣ

ΑΠΕΡΙΟΝ

Η κωμόπολις του Απερίου και ως έδρα της Μητροπόλεως Καρπάθου και ως εκ της κεντρικής της θέσεως μεταξύ όλων των χωρίων της Νήσου μας, υπήρξε αείποτε το πνευματικόν κέντρο της Καρπάθου, ιδία κατά τα τελευταία έτη.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ν.ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗΣ

Εις την χορείαν των φυσιογνωμιών ταύτης από των μέσων του παρελθόντος αιώνος και εντεύθεν, εξαιρετικήν θέσιν κατέχει ο αοίδιμος Δικαστής των Μητροπολιτικών Δικαστηρίων Κωνσταντίνος Γ. Σακελλαρίδης.

Γεννηθείς εν Απερίω το 1842 απεβίωσε αυτόθι το 1903. Διάννοια υπέροχος, διέπρεψεν μεγάλος εις τα δικαστικά, ασκήσας ευεργετικήν δράσιν εις χαλεπάς πειριόδους και ηγηθείς επωφελώς πάσης κοινωνικής κινήσεως του τόπου. Διετέλεσεν ακόμη δικαστής και εις άλλας νήσους.

ΠΑΠΑΣ – ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΗΜΝΙΩΤΗΣ

Αξιομνημόνευτος ωσαύτως είναι και η δράσις του ιερέως Παπά – Γιάννη Λημνιώτη, αναπληρούντος τον Μητροπολίτην εν τη έδρα αυτού κατά τας περιοδίας και απουσίας του, αναπτύξαντος δε εν παντί λαμπράν δράσιν και ως κληρικός και ως άνθρωπος.

ΜΗΝΑΣ ΜΙΚΡΟΠΑΝΔΡΕΜΕΝΟΣ
ΦΩΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ Β. ΧΑΤΖΗΠΑΠΑΣ

Εξαιρετική υπήρχε ωσαύτως και η δράσις του Μηνά Μικροπανδρεμένου, ως δικαστού, κατά τους τελευταίους χρόνους της Τουρκοκρατίας, ως επίσης και του Φωκά Οικονομίδη, ως Προέδρου του Δικαστηρίου, μέχρις εσχάτων, εκ των διαπρεπέστερων δε νομομαθών της Καρπάθου, εξ όσων ανεφάνησαν κατά τα τελευταία έτη, ως και του ιατρού Εμμανουήλ Μιχαηλίδη, ασκήσαντος μακράν και επιστημονικήν δράσιν και του οποίου η ρητορική δεινότης κατά τους πολιτικούς αγώνας, έμεινε παροιμιώδης.

Εις τον εκπαιδευτικόν κλάδον, μνημονεύεται, και η δράσις του αειμνήστου Νικολάου Β. Χατζηπαπά, εκ των πρώτων πεπαιδευμένων Διδασκάλων του Δήμου Απερίου.

ΜΙΧΑΗΛ ΖΑΝΝΑΚΗΣ

Εις τους κομματικούς αγώνας ενεργόν συμβολήν έχει να επιδείξη ο εσχάτως αποβιώσας Μιχαήλ Ζαννάκης, επί μακράν Δήμαρχος Απερίου ηγέτης του κόμματος των ξυπολίτων (του λαού) όπερ επί μακρά έτη διεξήγαγε οξείς, πείσμονας και εν πολλείς νικηφόρους αγώνας, προς το αντίπαλον κόμμα των καλλικομένων! (των μορφωμένων).

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΥΣΟΧΕΡΗΣ

Φαεινή όμως και ξεχωριστή παραμένει εν Απερίω η δράσις του αειμνήστου καθηγητού Παναγιώτη Χρυσοχέρη θανόντος προ 3ετίας εν Αθήναις, με δράσιν μακράν, πολυσχιδή και γόνιμον, εκπαιδευτικήν, κοινωνικήν και εθνικήν, η οποία τον ανέδειξεν εις μίαν των ισχυροτέρων φυσιογνωμιών της Καρπάθου των τελευταίων ετών.

Επί 20 συναπτά έτη διευθυντής των Σχολών Απερίου και από της ιδρύσεώς του, του αυτόθι Ημιγυμνασίου του περιλάμπρου αυτού ιδρύματος του πατριωτισμού και του ιδρώτος των εν Αμερική Απεριτών ήσκησε ως εκπαιδευτικός λειτουργός με αυταπάρνησιν και ευσυνειδησίαν την αποστολήν του, ην ευγνωμόνως εξαίρουσι οι απανταχού σύγχρονοι Καρπάθιοι επιστήμονες και διδάσκαλοι, ων οι πλείστοι διετέλεσαν μαθητές του.

Η ακεραιότης, το ήθος και η ευρυτάτη του μόρφωσις επροκάλεσαν και εν Καρπάθω και εν Ελλάδι, ζώντος μεν τον γενικόν σεβασμόν, πέραν δε του τάφου, αοίδιμον την μνήμην και ευγνωμοσύνην.

AΡΚΑΣΑ

Η κοινότης Αρκάσης, ανέδειξεν εξέχουσας φυσιογνωμίας.

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Γ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ

Tον αείμνηστον Δημοδιδάσκαλον Αριστείδην Γ. Αλεξιάδην, επι δεκαετηρίδας διδάξαντα τα Ελληνικά γράμματα εις τα σχολεία Αρκάσης κα Μενετών.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Γ. ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΑΔΗΣ

Εξέχουσα φυσιογνωμία της Αρκάσης και της Καρπάθο, υπήρξεν και ο εν Θεσσαλονίκη θανών κατά το 1941, εξαίρετος πατριώτης και επιφανής επιστήμων, ο αείμνηστος Γεώργιος Λ. Πολυχρονιάδης. Γεννηθείς εις Αρκάσαν το 1881 και αποπερατώσας τας γυμνασιακάς του σπουδάς εις Σύρον, ανηγορεύθη διδάκτωρ της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1911.

Υπηρετήσας ως εθελοντής εις τους πολέμους 1912 – 13 εγκατεστάθη εις Θεσσαλονίκην ευθείς μετά την απελευθέρωσίν της.

Κατά τον πρώτον παγκόσμιον πόλεμον υπηρετεί εις τας πρώτας γραμμάς του μαχομένου Ελληνικού στρατού, ως επίατρος.

Από του 1921 μέχρι του θανάτου του, διατελεί Διευθυντής του Νοσοκομείου Λοιμωδών Νόσων Θεσσαλονίκης, και κατά καιρούς διηύθυνε και την διεύθυνσίν Δημοσίας Υγείας Μακεδονίας.

Αλλά ο Γεώργιος Πολυχρονιάδης δεν υπήρξε μόνον εις την Μακεδονίαν, μέγας απόστολος της «επιφανέστατης πασέων τεχνέων» του Ιπποκράτους, αλλά και μέγας απόστολος της μικράς και υποδούλου τότε πατρίδος τουεις την Μακεδονικήν Μητρόπολιν.

Το σπίτι του, το γραφείον του, το εργαστήριόν του, υπήρξαν, επι τρείς δεκαετηρίδας καταφύγιον και άσυλον προστασίας παντός Καρπαθίου και Δωδεκανησίου της Μακεδονίας, και άφ’ ης ιδρύθη το πρώτον, τη πρωτοβουλία του,

το 1917 η «Ένωσις Δωδεκανησίων Βορείου Ελλάδος» υπήρξεν το κέντρο πάσης Εθνικής Δωδεκανησιακής κινήσεως των εν Μακεδονία Δωδεκανησίων.

BΩΛΑΔΑ

Και ο γειτονικός Δήμος Βολάδος, δεν υστέρησεν εις προσωπικότητας.

ΠΑΠΑ-ΜΙΧΑΗΛ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ

Ο αείμνηστος Παπά – Μιχαήλ Μιχαηλίδης επί μακρά έτη εκλεκτός λειτουργός του υψίστου, υπήρξεν εκ των πρώτων Διδασκάλων του Δήμου Βολάδος, με αξιόλογον θρησκευτικήν, εκπαιδευτικήν και κοινωνικήν δράσιν.

ΠΑΠΑΣ-ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α. ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ

Ο Παπά – Νικόλαος Α. Νικολαΐδης, υπήρξε μια των εξοχωτέρων φυσιογνωμιών της Καρπάθου κατά τον παρελθόντα αιώνα. Φοιτητής Φιλολογίας του Αθήνισι Πανεπηστημίου, επιστρέψας εις Κάρπαθον εις ηλικίαν 25 ετών, διωρίσθη Σχολάρχης των Σχολών Απερίου ένθα υπηρέτησεν ευδοκίμως επί 4ετίαν.

Μετέβη ακολούθως εις Χάλκην ένθα υπηρέτησεν ωσαύτως επί 4ετίαν ως Δ/ντής των αυτόθι Σχολών και εκείθεν εις την γειτονικήν Κάσον εις ήν υπηρέτησε επί ολόκληρον και συνεχή 15ετίαν ως Δ/ντής των Σχολών ταύτης. Αναχωρήσας και εκ ταύτης μετέβη εις Αίγυπτον υπηρετήσας επί 3ετίαν ως Σχολάρχης των Σχολών Σουέζ.

Επανελθών εις Κάρπαθον το 1893 υπηρέτησεν επί 3ετίαν ως Δικαστής, παρασημοφορηθείς παρά της Τουρκικής Κυβερνήσεως δια την τιμιότηταν και την ευσυνείδητον εκτέλεσιν των καθηκόντων του.

Εσυνέχισε και πάλιν το εκπαιδευτικόν του έργον υπηρετήσας ως Σχολάρχης των Σχολών Όθους και Μενετών, εγκαταλείψας δε οριστικώς το διδασκαλικόν επάγγελμα εχειροτονήθη ιερεύς τω 1908 υπηρετήσας ως τοιούτος την Βολάδα επι αρκετά έτη.

Αποδημήσας εις Μικρασίαν εξετιμήθη ιδιαιτέρως παρά του Εθνομάρτυρος Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου, όστις τον διώρισεν εφημέριον και οικονόμον του Νοσοκομείου «Άγιος Κωνσταντίνος».

Η Μικρασιατική καταστροφή τον έφερε, μετά της πολυμελεστάτης οικογενείας του, πρόσφυγα εις τας Αθήνας το 1922 και επανελθών εις Κάρπαθον απεβίωσε εις βαθύτατον γύρας το 1933.

ΦΡΑΓΚΙΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗΣ

Ο Φραγκιός Σακελλαρίδης, ωσαύτως, μολονότι γεννηθείς εις Απέριον κατά το 1850 εν τούτης ανεδείχθη μία των φυσυογνωμιών της Βολάδος.

Διετέλεσεν επί μακράν Δήμαρχος, και Σύμβουλος των Μητοπολιτικών Δικαστηρίων, Τελώνης, και επί μακρόν Γραμματεύς της Μητροπόλεως Καρπάθου και Κάσου.

Δράσις μακρά εις άπαντα τα ζητήματα με παροιμιώδης κομματικούς αγώνας, νικηφόρους εν πολλοίς. Απέθανε 79ετής προ ετών εις Βολάδα.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΡΔΑΟΥΛΗΣ

Ο Βασίλειος Βαρδαούλης, επίσης, αντίπαλος του Φ. Σακελλαρίδη υπήρξεν ισχυρά προσωπικότης. Επί μακρόν Δήμαρχος Βολάδος, δικαστής του μετέπειτα δικολάβος των εκκλησιαστικών Δικαστηρίων και επί σειράν ετών Διδάσκαλος εις Απέριον και Βολάδα κατέλειπε αξιόλογον δράσιν.

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΠΑΜΑΝΩΛΗΣ

Με την εκπνοήν του φθινοπώρου, εξέπνευσε και εκηδεύθη προ ημερών εν Αθήναις εξαίρετος συμπατριώτης και παλαίμαχος φίλος ο Μιλτιάδης Παπαμανώλης.

Γέννημα της Βολάδος της Καρπάθου μας ήλθε και αυτός μικρό παιδί εις την Πρωτεύουσαν και δια της άκρας εντιμότητος και εργατικότητος, του επεβλήθη βαθμηδόν εις την Καρπαθιακήν παροικίαν και την Αθηναϊκήν, ώστε να εξελιχθή εις πατριωτικόν, επαγγελματικόν και κοινωνικόν παράγοντα και να φθάσει εις τας ανωτάτας βαθμίδας της πατριωτικής και επαγγελματικής ιεραρχίας, γενόμενος πολλάκις Πρόεδρος της Καρπαθιακής παροικίας, του Συνδέσμου Καφεπολών Αθηνών, της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ελλάδος, Α’ αντιπρόεδρος του Τ.Ε.Β.Ε. και ιθύνων παράγων, πολυαρίθμων άλλων και ισχυρών επαγγελματικών και κοινωνικών οργανισμών.

Η συμβολή όμως του Μιλτιάδη Παπαμανώλη εις τον πατριωτικόν απελευθερωτικόν αγώνα, υπήρξεν αξία παντός θαυμασμού και πάσης εξάρσεως δια της επί εικοσαετίαν εκδόσεως και συντηρήσεως παρ’ αυτού της «Δωδεκανησιακής Αυγής», η οποία ανεδείχθη κατά τους χρόνους της μαύρης κατοχής φωτοδότης και καθοδηγητής όχι μόνον των αποδήμων Καρπαθίων, αλλά και όλων των εν διασπορά Δωδεκανησίων και η οποία εις χαλεπούς καιρούς απέβη το μοναδικόν μαχητικόν όργανον, διατηρούν το ανέσπερον φως του Δωδεκανησιακού πατριωτισμού προς όλας τας κατευθύνσεις του κόσμου.

Αποτίοντες φόρον τιμής εις το Εθνικόν και κοινωνικόν έργον του εκλιπόντος, ευχόμεθα η Αττική γη που τόσον φιλόστοργος του εδείχθη εν ζωή επί ήμισυ αιώνα, να του είναι επίσης φιλόστοργος εις την σκέπην της.

«ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ¨- Πειραιώς Νοεμβρίου 1952
«ΠΑΤΡΙΣ» Μπουένος Άϊρες 25/12/1952

AI MENETAI

Πληθωρισμών προσωπικοτήτων, ως άλλα χωριά της Καρπάθου, δεν έχει να επιδείξη η Μητρόπολις των Νοτίων χωρίων της Νήσου μας, αι Μενεταί. Αξιόλογοι είναι δύο, εξαίρεται όμως προσωπικότητες εφάμιλλαι των άλλων.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΛΙΣΣΙΑΝΟΣ

Ο πρώτος είναι ο αείμνηστος Ιωάννης Μελισσιανός, επί μακρά έτη Δήμαρχος Μενετών και Αζάς επί Τουρκοκρατίας. Μολονότι μικράς μορφώσεως, διεκρίθη δια το θάρρος του εις κρισίμους περιστάσεις και δια την σπανίαν διορατικότητά του.

Είναι εκείνος ο οποίος μετά του Γεωργ. Πρωτόπαπα ηγωνίσθησαν – ατυχώς ματαίως – να πείσωσι τους Καρπαθίους δια την ανακήρυξιν της αυτονομίας των νήσων Καρπάθου και Κάσου προ της καταλήψεως αυτών παρά του Ιταλικού στόλου το 1912. Και αν εισηκούοντο και ανεκηρύσσετο η Κάρπαθος και η Κάσος αυτόνομοι, θα ηκολούθουν ασφαλώς την τύχην της Σάμου αίτινες μικρόν μετά την αυτονόμισήν των εκήρυξαν την ένωσίν των και ηνώθησαν με το ελεύθερον Ελληνικόν Βασίλειον.

Επί Τουρκοκρατίας είχε καταδικαστεί εις θάνατον δια την βιαίαν εκδίωξιν του Τούρκου Διοικητού σωθείς δια καταβολής βαρυτάτων λύτρων εις τον Πασσάν της Ρόδου, άτινα συνεκεντρώθησαν δι’ εράνου ματαξύ όλων των Δήμων της Καρπάθου.

ΜΗΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ

Ο δεύτερος είναι ο αοίδιμος Καθηγητής Μηνάς Οικονομίδης.

Επί δύο συνεχείς δεκαετηρίδας Δ/ντής των Σχολών Μενετών, ειργάσθη αόκνως και ευσυνειδήτως δια την Εθνικήν μόρφωσιν της Νεολαίας μας.

Διετέλεσε ακόμη επί έτη καθηγητής του Γυμνασίου Αρχάνες-Κρήτης και επί διετίαν Γυμνασιάρχης του «Ιπποκράτιου Γυμνασίου» της Κω θανών προ 5ετίας εν Καρπάθω.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΒΑΣΗΣ

Εις τας φυσιογνωμίας των Μενετών δέον να μνημονεύσωμεν ενταύθα και τον αείμνηστον Ανδρέαν Γιαβάσην εκ των πρώτων αποδήμων Καρπάθίων του Πειραιώς ασκήσαντα ευεργετικήν επίδρασιν εις την σωματειακήν οργάνωσιν και την εξύψωσιν της Καρπαθιακής παροικίας του Πειραιώς.

Ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος του αρχαιοτέρου των εν Ελλάδι Δωδεκανησιακών Σωματείων, και των αρχαιοτέρων εν ενεργεία του Πειραιώς, του Συλλόγου των Απανταχού Καρπαθίων, από του 1894, ούτινος και μέγας ευεργέτης ανεδείχθη.

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ “ΚΑΡΠΑΘΟΣ” ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ (ΤΑΣΟΥ) ΦΡΑΓΚΟΥ