Όπως προαναφέρθηκαν συνοπτικά και στα Πάνω και στα Μεσαία έτσι και στα Κάτω Χωριά της ενδοχώρας του νησιού η ίδια “μόδα”, κατεβαίνουν, πατείς με πατώ σε, στους παραθαλάσσιους παλαιο- και νεο-αναπτυσσόμενους οικισμούς- “χωριά”: Διαφάνι, Πλατύολο, Φοινίκι, Αμμοωπή, Αφιάρτης, Λακκί, Λευκός, Περιαστικά Πηγαδίων, κ.τ.λ.
Όπως και στους υπόλοιπους αξιοθαύμαστους, που ακολουθούν κατά πόδας και δρομολογούνται με πολλές προοπτικές να καταστούν “οικισμοί”: Άπελλα, Κυρά Παναγιά, Αρδάνι, Μακρύς Γυαλός, Μιχαλιού η Κήπος, Αυλώνα, Φωκιάς, Αχάτα, Βαθά, Άδεια, Χριστού το Πηγάδι, Βρουκούντα, Αγριλαοπόταμος, Σικέλαος, Δαματρία, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Μηνάς, Τρίστομο, Τσίγκουνας, Άης Θώρος.
Όχι ότι εσωτερικά δεν ευδοκιμούσαν ανέκαθεν δεκάδες ζωντανοί οικισμοί που τροφοδοτούσαν αμφίδρομα παντοιoντρόπως τα χωριά τους. Άρα, ουκ ολίγες οι παραθαλάσσιες σειρήνες μας, που αναπτύσονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και δημιουργούν λαμπρά δεδομένα για την διαμορφούμενη νέα εικόνα περιμετρικά σε ολόκληρο το νησί.. αλλά δυστυχώς δεν μπορεί να ειπωθεί ότι ικανοποιεί.
Για πρώτη φορά στην νεώτερη ιστορία της Καρπάθου γράφονται στις ημέρες μας συγκλονιστικοί, πληθυσμιακοί “μαραθώνιοι αγώνες” και μέσα μεταξύ των παραπάνω πολυάριθμων ακτών της και έξω με τις χιλιάδες χιλιάδων παραθαλάσσιων προορισμών της χώρας μας, μαζί και ολόκληρης της Μεσογείου.
Πως μπορούν, άραγε, οι τοπικοί μας αρμόδιοι να ανταποκριθούν το συντομότερο, δημιουργώντας λαμπερά, παραδεισένια τοπία (που “ζηλεύουμε” να βλέπουμε σε πολλά άλλα νησιά), από το ένα άκρο του νησιού μέχρι το άλλο, ικανά να ανταγωνίζονται τόσους άλλους αξιοζήλευτους τουριστικούς νησιωτικούς προορισμούς.
Όλοι οι Καρπάθιοι αισθανόμαστε διπλά υπερήφανοι και ευτυχείς, πρώτον που συντελείται πρωτοφανής κοσμογονία σε όλα τα παραθαλάσσια μέτωπα του νησιού και σε ελάχιστα εντός..
Και δεύτερο, που υπάρχει πλουσιότατο υπόβαθρο από τους ίδιους τους Καρπάθιους που μπορούν ιδιωτικά να ικανοποιούν τις αυξανόμενες ανάγκες του τουριστικού ρεύματος.. εκτός ελαχίστων καλοδεχούμενων ευρωπαϊκών εξαιρέσεων, όπου υστερούν παντελώς καρπαθιακές-ελληνικές πρωτοβουλίες.. Π.χ. σε όλα τα θαλάσσια αθλήματα, παρά την απέραντη θαλάσσια αυλή της και σε νέες κατοικίες, επιχειρήσεις, κ.τ.λ.
Αλλά σε όλες αυτές τις αθρόες μετακινήσεις πληθυσμών, θεωρώ, οι δημόσιοι φορείς δεν έχουνε δώσει την δέουσα προσοχή στον βαθμό που θα έπρεπε και που θα διάνθιζαν επιπρόσθετα την πολυανάπτυξη.. και την αποτελεσματική διαχείριση και προώθηση μιας ευρύτερης τουριστικής βεντάλιας. Ενισχύοντας, έτσι, σημαντικά την εισερχόμενη τουριστική αφρόκρεμα και ταυτόχρονα τα δημόσια έσοδα, την απασχόληση και τις βαρύνουσες «σειρήνες-προβολής» στην φαρέτρα του νησιού.
Οι πολλαπλές τοπικές πληθυσμιακές, παραγωγικές, οικιστικές, πολιτιστικές, κ.τ.λ. αναδιατάξεις είναι φυσιολογικά φαινόμενα των καιρών.
Αυτά που δεν φαίνονται φυσιολογικά είναι ότι αυτά τα μοναδικά ανθρώπινα δυναμικά συν επενδύσεις και “οι παλαιοί και οι νέοι” φυσιολατρευτικοί περίγυροι χωριών και οικισμών παραμένουν ακόμα χωρίς κανένα άμεσο πολεοδομικό-χωροταξικό σχέδιο για βασικές υποδομές, άνετους κοινόχρηστους χώρους, δρόμους, πλατείες, υδρεύσεις, αποχετεύσεις, πάρκινγκ, παιδικές χαρές, υπηρεσίες, κ.τ.λ.
Πολλά άλυτα προβλήματα από την άναρχη δόμηση, πριν είναι αργά διαφορετικά θα κουτουλάμε αιώνια πάνω τους.
Ελπίζουμε να μη χαθεί μία από τις ελάχιστες ευκαιρίες, “μάννα εξ ουρανού” τα Ευρωπαϊκά Ταμεία ανάκαμψης συν ΕΣΠΑ, κ.τ.λ. συνολικά 72 δισ. ευρώ, να καλύψουν αρκετές από τις παραπάνω πρώτες ανάγκες του νησιού μας.
Εμείς προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τις τοπικιστικές συμπληγάδες προβάλλοντας, κατά το δυνατόν, τις μοναδικές ιδιαιτερότητες αλλά και τις μειούμενες δυνάμεις των χωριών της ενδοχώρας, που ολοέν διαχέονται προς όλες τις κατευθύνσεις μέσα και έξω, από την μία.
Και από την άλλη τα παράκτια παρότι εμπλουτίζονται από ιδιωτικές πρωτοβουλίες, μένουν επί ξύλου κρεμάμενα από μέρους του δημόσιου τομέα. Γιατί άραγε τόσα πολλά στρώματα διοικήσεων πρέπει να διαπεράσουν ακόμα και οι “πρώτες βοήθειες”, εμποδίζοντας να φτάσουνε άμεσα στις τρέχουσες ανάγκες των πολιτών της περιφέρειας, που θα έπρεπε να είναι το πιο κρίσιμο ζητούμενο της κάθε Κεντρικής Κυβέρνησης;
Γι΄ αυτό όσοι αναλαμβάνουν “τους θώκους” του Δήμου από τον δήμαρχο, γενικό γραμματέα, αντιδημάρχους, συμβούλους, κοινοτάρχες, κοιν. συμβούλους, μέχρι τον τελευταίο υπάλληλο σε τούτες τις πιο συνταρακτικές εποχές ανακατατάξεων σε όλα τα επίπεδα, σε όλα τα χωριά, ΜΙΚΡΑ-ΜΕΓΑΛΑ και “οικισμούς” πιστεύουμε, ότι σηκώνουν δυσανάλογο “ασήκωτο” δημόσιο φορτίο στους ώμους τους.. εκτός από τους “συμφεροντολόγους”, εάν υπάρχουν.. για μένα όλοι τους οι δημοτικοί λειτουργοί είναι αφανείς ήρωες με τόσες νέες προκλήσεις- “αγγαρείες”.
Όπως και νάχει πιστεύω ακράδαντα, ότι όλοι οι παραπάνω, θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων σε τούτες τις πρωτόγνωρες εποχές και, που μαζί με το νησί που γράφει ιστορία, γενικά συμπαρασύρει και μπορούν συμπαραστέκοντας έτσι να βάλουν την προσωπική τους ανεξίτηλη σφραγίδα και για τον τόπο τους και για τους ίδιους.
Οπωσδήποτε ποτέ δεν κάνω υποδείξεις σε κανένα, καθόσον “πράγματα που φαίνονται κολαούζους δεν θέλουν..” (την λατρεία για το τόπο, την επιθυμία για την μεταστροφή της αρνητικής του πορείας και το χόμπυ μας του δημοσιογράφου εκφράζουμε..).
Θα επιθυμούσα εδώ να συνεχίσω, συμπληρώνοντας τον χρυσοποίκιλτο καμβά, με τα υπόλοιπα διαμάντια-χωριά της Κάτω Καρπάθου.
Δυστυχώς, όμως, τόσα άλλα θέματα στην επικαιρότητα μας πιέζουν να επανέλθουμε εν ευθέτω χρόνω, περιοριζόμενοι προς το παρόν σε γενικόλογες τοπικές μεταμορφώσεις αλλά και άλλες, τρεχούμενες διαπιστώσεις.
Όπως τώρα, με την “δαμόκλειο σπάθη” να επικρέμεται με τα νέα απογορευτικά μέτρα δόμησης σε κάτω από 8 στρέμματα σε πλήρη αντίθεση με τους μικρούς κλήρους γης στα νησιά μας, των 4 στρεμμάτων, που θα προκαλέσουν τον “ξαφνικό τους θάνατο”.. και επί πλέον τους ορεινούς όγκους με τις απόκρημνες πλαγιές τους πάνω από τα περισσότερα παράλια τους, που επιβάλλεται τώρα να διαθέτουν μεγάλες προσόψεις δρόμων 45 μέτρων(!), συναποτελούν οριστική “ταφόπλακα” στην περαιτέρω αναπτυξιακή τους πορεία. Δηλαδή, τελικά θα σχηματοποιηθούν εκατέρωθεν του δρόμου δύο μακρόστενα, γραμμικά οικιστικά μορφώματα.
Υπάρχουν χιλιών ειδών τρόποι να διαμορφωθεί σταδιακά το κοινωνικό, περιβαλοντικό, οικονομικό, κ.τ.λ. κόστος που συνεπάγεται η παρούσα άναρχη δόμηση.
Ασφαλώς, οι τοπικοί μας εμπειρογνώμονες, αρχιτέκτονες, μηχανικοί, κ.ά., είναι βαθείς γνώστες και μπορούν να δώσουν τις πρέπουσες, καλύτερες λύσεις από τον καθένα μας.
Εμείς, απλά, όπως πάντα, καταθέτουμε δημοσιογραφικά κάποιες σκέψεις.. Θεωρώ, λοιπόν, ότι πρώτα απ’ όλα είναι χρέος της πολιτείας να οριοθετήσει άμεσα (τώρα ψηφιακά είναι πολύ ευκολότερα) τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια, όπου υπάρχει και δέσμευση και ζήτηση.
Π.χ. δεσμεύοντας ΕΓΚΑΙΡΩΣ του κάθε γειτνιάζοντα ιδιοκτήτη 4 στρεμμάτων ένα κομμάτι γης σύμφωνα με τα τοπικά πολεοδομικά σχέδια προς δημόσιο όφελος κοινόχρηστων χώρων για νομοθετημένους δρόμους, πλατείες, παιδικές χαρές πάρκινγκ, κ.τ.λ. Πάντως, την μεγαλύτερη ζημιά με τον υποτιθένο χωροταξικό-πολεοδομικό νόμο, μετά από τους ιδιοκτήτες (αχρηστεύοντας εκατομμύρια άρτια οικόπεδα των τεσσάρων στρεμμάτων στις εκτός σχεδίου περιοχές) θα υποστεί το δημόσιο από φόρους, ΕΝΦΙΑ, τον μηδενισμό των οικοδομικών εργασιών και μεγάλο μέρος της ανάπτυξης που ανέκαθεν σχετίζεται με την οικοδομή.. επίσης την κατάρευση της απασχόλησης και των παράλληλων οικοδομικών επαγγελμάτων, κ.τ.λ. Τελευταία, αρκετοί Kαρπάθιοι ήδη απέχουν από τα καρπαθιακά δρώμενα και προτιμούν να ζούνε έξω από τα πάτρια εδάφη κυρίως για τις βασικές ελλείψεις.
Τώρα επί πλέον, με αυτές τις πιο αρνητικές προϋποθέσεις δόμησης ούτε οι Kαρπάθιοι ούτε οι νέοι ευρωπαίοι “άποικοι”-επενδυτές, που αρκετοί ήδη έχουν αγοράσει μικρότερα οικόπεδα, θα απέχουν μαζικά.
Την εποχή που υπάρχουν προσπάθειες να σταματήσουν κάπως τις κατρακύλες στα περισσότερα χωριά σε νέες κατοικίες και μικρές επιχειρήσεις πρώτης ανάγκης φούρνους, μαγαζάκια-παντοπωλεία, καφενεία, ταβέρνες, κ.τ.λ., τώρα δέχονται, πλέον, την χαριστική βολή.
Αρκετοί Oλλανδοί, Iταλοί, Γερμανοί, Εγγλέζοι, κ.ά. έχουνε ήδη βρει την “γη της επαγγελίας τους” μόνιμη κατοικία εκτός των άλλων τώρα και για καταφύγιο στην COVID-FREE Κάρπαθο.. αισθανόμενοι την ανάγκη να εγκαταλείψουν τους γκρίζους ουρανούς και το κρύο και να απολαμβάνουν το σχεδόν θεραπευτικό μας κλίμα.
Ασφαλώς, οι μη κατατμήσεις κάτω των 8 στρεμμάτων δεν συνάδουν και με τις φιλελεύθερες-νεοδημοκρατικές αρχές περί της ατομικής περιουσίας και επιχειρηματικότητας και με το φιλολαϊκό πρόσημο που έχει εκλεγεί η παρούσα κυβέρνηση.
Και που κάνει σαν να φαίνεται ότι υποστηρίζονται μόνο οι μεγαλοκτηματίες και οι μεγάλες εταιρίες, δηλ. εκτός της νησιωτικής πραγματικότητας.
Εκτός, λοιπόν, από τα αλεπάλληλα βάρη που ξεφορτώνει η (Κ.Δ.) στον “χαμάλη” της υπόθεσης, τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις (Τ.Α.).. πολύ καιρό πριν τα υπάρχοντα συνωστισμένα σχολεία του νησιού επέβαλλε έτσι κι αλλιώς να οικοδομηθούν νέα (!!).
Πόσο μάλλον τώρα ο θανατηφόρος ιός που τις “επιτάσει” μεγαλύτερες σχολικές αίθουσες, κ.τ.λ. για να αποφεύγονται οι συνωστισμοί και τα κοντινά καθίσματα, οι αποστάσεις, κ.τ.λ. ΜΕ ΑΔΕΙΑΝΑ, ΟΜΩΣ, ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΠΛΑΝΩΝ ΧΩΡΙΩΝ.
Στην Κάρπαθο, δυστυχώς, πρώτα έρχονται και κάνουν κουμμάντο μερικοί δασκάλοι, γονείς, και άλλοι “συναρμόδιοι” μόνο και μόνο να μη “ταλαιπωρούνται(!)” και η υγεία των παιδιών έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
Και μέχρι τα παρεπόμενα της διαχείρησης της δεύτερης και όπως φαίνεται χειρότερης επέλασης του κορωνοϊού, μέχρι τις μάσκες, τα αντισηπτικά, τις καθαριότητες, τις απολυμάνσεις παντού σε όλους τους δημόσιους χώρους, κ.τ.λ.. δηλ. και “παιδονόμος”, και “νοσηλευτής”, και “προστάτης” μέχρι την πλήρη “αποκατάσταση” των πάντων..“για κάθε νόσο και για κάθε..”, βρήκανε “αποκούμπι” τον Δήμο.
Μέχρι “να κολοώνει”, να μαντρώνει, και να “γιατρεύει” τις αδέσποτες μάντρες, ζώα.
Βέβαια, τρέχει το πρόγραμμα “Φιλόδημος2”, που χρηματοδοτεί τους δήμους για την κατασκευή, επισκευή, συντήρηση και εξοπλισμό εγκαταστάσεων καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Ευχόμαστε να το αξιοποιήσουν, ομού, έγκαιρα σε συνεργασία με τους δραστήριους τοπικούς φιλοζωϊκούς μας συλλόγους.
Το αεικίνητο του οιωνεί “καλοκαιρινού περιπλανώμενου” Καρπάθιου, λόγω πάντα βραχείας παρουσίας στα πατρικά, λόγω και των εκτός υποχρεώσεων του, τώρα αυτό το “κοβιντικό” φθινόπωρο βρίσκουνε ξανά, μετά από καιρό, τον “παλιό τους εαυτό” λόγω της αναγκαστικής προσγείωσης στα COVID-FREE πάτρια εδάφη.
Έτσι, του δίδονται οι ευκαιρίες να ασχοληθεί, με όσα ήθελε αλλά δεν μπόρεσε τελευταία να τα πραγματοποιήσει.
Δόξα τον Θεό οικονομική ευχέρεια υπάρχει, καλή διάθεση οπωσδήποτε υπάρχει, που την προδιαθέτουν κάποιες “ανώτερες δυνάμεις”, λέγε με AIRBNB, BOOKING, TRIP ADVISOR, κ.τ.λ. που γεμίζουν τις τζέπες ευροδολλάρια από το “πουθενά”, και ανασταίνουν σταδιακά τους “νεκρούς Λαζάρους”, τους παλαιούς οικισμούς.
Φτάνει να εξωραϊσουν κατάλληλα εκείνα τα παρατημένα, ετοιμόρροπα αγροτόσπιτα (σταύλους), διατηρώντας απαρέγκλιτα, μέσα-έξω, ολόκληρο τον παραδοσιακό “διάκοσμο”.. και εν έτει 21ου αιώνα οι “προχωρημένοι προξενητές”, όσο τον παντρεύουν και καλλιτεχνικά και με όλες τις σύγχρονες, πλούσιες ανέσεις, τόσο πιο καλοί-πλούσιοι γαμπροί(σε όλα) θα τσιμπάνε.. αυτές οι καινούργιες “παντρειές”, σίγουρα, ξετρελαίνουν περισσότερο τους ευρωπαίους παρά μερικούς από την νεόπλουτη νομενκλατούρα μας, που ξενοφέρνουν.
Εκτός από τον Καρπάθικο οίστρο της δημιουργίας, δεν γίνεται να μην κουμπώνει με τον παλαιόθεν οίστρο της διασκέδασης, ήτοι του “χωροστασίου”, του γλεντιού, κ.τ.λ.
Έτσι, εάν στην Αττική-Θεσσαλονίκη μπορεί να ξεθύμαναν και γινότανε χαμός από τις νεολαίες, πριν την καραντίνα, πόσο μάλλον η Καρπάθικη νεολαία ασφαλώς δεν πάει πίσω παρά τις λιγοστές επιλογές…. “ξεφαντώνει” παντού με πάρτυς στα εντός (καφετέριες- μπαράκια), στα εκτός “περίχωρα (σπίτια)” και επί τα αυτά, μέχρι αργά.
Πάντως, και οι “καλοφτιαγμένες, αξιοσέβαστες, σε όλα μεγαλοκυρίες” δεν γίνεται να μην “ξεδίνουν” με χορούς και τραγούδια και σε μεγάλα κέφια που τα ανεβάζουν και οι εκτός έτοιμες πανδαισίες της τοπικής μας γαστρονομίας. Δίνοντας, επιτέλους, ζωή στα πάντα στην ναρκοθετημένη χειμερία νάρκη του νησιού των προηγούμενων χρόνων.
Εδώ κάτω στην ημιτροπική μας προέκταση, “Αφρική”, συνεχίζουν οι “θερμοί” καλοί καιροί ακόμα.
Μόνο οι λιτανείες κάποιων καλών χριστιανών φαίνεται εισακούστηκαν και αμέσως μετά τις επόμενες δύο ημέρες τα πρωτοβρόχια μας πότισαν την διψασμένη γη και είθε η πίστη να “πιάσει” για ολόκληρο τον χειμώνα να “ξεδιψάσουμε” όλοι μέσω του μισογεμάτου Φράγματος, που προετοιμάζεται από τον Δήμο. Και από τα “εύθυμα” στην “νέα κανονικότητα”. Ποιος στα αλήθεια το περίμενε Νοέμβριο μήνα τέτοια ζωηρή κίνηση, ιδιαίτερα στα Πηγάδια.
Πρωί- μεσημέρι που οι “νέοι μας συγκάτοικοι” Καρπάθιοι και ξένοι από τα χωριά κατακλύζουν το δικό μας “ημι-κλεινό άστυ..” Δεν μπορείς να βρεις πάρκινγκ, τα καταστήματα εστίασης, σουπερμάρκετ και τα λοιπά πάσης φύσεως μαγαζιά, όπως και μέσα τα χωριά γνωρίζουν κάπως παλαιότερες εποχές “ευφορίας”.
Δεν πάει να βροντοφωνάζουν τα μίντια, οι Καρπάθιοι ξεθάρρεψαν με τα πεντακάθαρα οξυγόνα τους, οι “Ζορό” που φοράνε μάσκες είναι δακτυλοδεικτούμενοι.
Και τα “θερμά επεισόδια” δεν έχουν τέλος..
Εδώ παραέξω στα 35 μίλια οι “αξεκουκούλωτοι γείτονες” καταπατούν, μπουκαίρουν “αξεδιάντροπα στο σπίτι μας”.
Αλλά αυτοί οι συνεχιζόμενοι “παράνομοι εναγκαλισμοί”, που “βάζει χέρι” όπου “του νοστιμίζουν”, εξαγριώνουν περισσότερο εδώ τους ακρίτες, μέχρι να φάει το κεφάλι του από τους πάντες.
Χωρίς αμφιβολία οι εθνοφύλακες των ν.α. συνόρων είναι μαθημένοι στα δύσκολα σε καθημαρινή βάση, δεν τρίζει το αυτί τους, αισθάνονται ετοιμοπόλεμοι.
Τώρα και με τις φρεγάτες μας να μπαινοβγαίνουν από τον “Ναύσταθμο του Κόλπου των Πηγαδίων” ενισχύεται ακόμα περισσότερο το ηθικό τους.. “Οι Σούδες δεν πιάνουν μπάτζα΄” μπροστά στο Τρίστομο, το πιο κοντινό, φυσικό λιμάνι στην οιωνοί ανάστατη Αν. Μεσόγειο και Μέση Ανατολή.
Πολλές οι “καντάδες μαζεμένες” φέτο για την “πολύφερνη νύφη” Κάρπαθο από όλους τους παραπάνω κατά σειρά “μνηστήρες” και καθημερινό “θέμα” στα μίντια για την πιο “καυτή ζώνη” της υδρογείου και πως θα τις αντέξει τόσες “αγάπες”, η μεγάλη μας αγωνία, ΠΟΥ θα καταλήξουν;
Γενικότερα, με τόσους “με κορώνα(αλλοπρόσαλλους ηγεμόνες) ιούς” ανά την υφήλιο, πάλι καλά που εξέθρεψαν μόνον ένα ιό-κόβιντ 19. Το μέλλον εξαρτάται από τις κοινωνίες τι μέρος λόγου “μεγαλειοτάτους-ιούς θα επωάζουν”.
Τι σου κάνουν αυτά τα “μεγαλο-μικρόβια”, γέμισε ο κόσμος, τα πάνω-κάτω..
“Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος”..
Γι’ αυτό τούτος ο ανελέητος χρόνος του ’20, γιατί να μου φαίνεται, ότι “..αρχή ην το ήμισυ του (νέου) παντός”;
ΜΑΚΗΣ ΡΗΓΑΣ-ΡΗΓΟΠΟΥΛΗΣ