Οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο όταν του ξεχνούν αυτοί που μένουν πίσω τους. Γι’ αυτό, το 1988 το Παγκαρπαθιακό το Ίδρυμα, θέλοντας να τιμήσει και να κρατήσει την μνήμη των αποθανόντων μελών και ευεργετών του, όπως και αποδημησάντων Καρπαθίων που συγγενείς και φίλοι τους έκαμαν δωρεές στο Ίδρυμα, καθιέρωσε το Παγκαρπαθιακό μνημόσυνο, που γίνεται κάθε χρόνο, την Κυριακή που πέφτει κοντά στο Ψυχοσάββατο, σε μια από τις εκκλησίες του New Jersey, όπου βρίσκεται η μεγάλη Καρπαθιακή παροικία της Αμερικής και εδρεύει το Ίδρυμα.
Εκτός των μνημονευομένων, κάθε χρόνο το μνημόσυνο είναι αφιερωμένο σε μια κατηγορία πρωτοπόρων Καρπαθίων που μετανάστευσαν στην Αμερική. Όπως: Σ’ αυτούς που δούλεψαν και έχασαν τη ζωή τους στα ανθρακωρυχεία, σ’ αυτούς που υπηρέτησαν στις Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις και έχασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών, στους πρωτοπόρους μετανάστες που έφτασαν στην Αμερική τον προπερασμένο αιώνα προτού αρχίσει η ομαδική μετανάστευση, σ’ αυτούς που δούλεψαν στα χαλυβουργεία, στους πρωτοπόρους λαϊκούς μας ποιητές και οργανοπαίκτες που μετανάστευσαν στην Αμερική και στις πρωτοπόρες Καρπαθιές που ήρθαν στην Αμερική πριν από 100 και πάνω χρόνια.
Το εφετινό μνημόσυνο, που ήταν αφιερωμένο στους πρωτοπόρους ιερείς και δασκάλους Καρπάθιους μετανάστες, τελέστηκε στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στο Paramus NJ, με την σύσσωμη παρουσία της Καρπαθιακής παροικίας. Οι περισσότεροι ήρθαν από το New Jersey και πολλοί από την Νέα Υόρκη, το παρόν έδωσε και ο Δήμαρχος Καρπάθου Γιάννης Νισύριος, που έτυχε να βρίσκεται στην Αμερική. Την Θεία λειτουργία και το μνημόσυνο τέλεσε ο πάτερ Ανάργυρος Σταυρόπουλος, ιερατικός προϊστάμενος της κοινότητος. Το κόλλυβο, όπως κάθε χρόνο, έφτιαξε η Ολυμπία Σκούλου εις μνήμη του αειμνήστου συζύγου της.
Μετά το τέλος της Θείας λειτουργίας και του μνημόσυνου, οι παρευρεθέντες συγκεντρώθηκαν στο χολ της εκκλησίας, καταλληλά διακοσμημένο και προετοιμασμένο, για να παρακολουθήσουν το πολιτιστικό μέρος του προγράμματος. Στην αρχή ο αντιπρόεδρος του Ιδρύματος, δικηγόρος Αντώνης Γιούντικος, ευχαρίστησε τους παρευρεθέντες για την παρουσία τους και όσους πρόσφεραν και βοήθησαν για την οργάνωση και επιτυχία της εκδήλωσης. Στην συνέχεια ο κ. Δήμαρχος μετέφερε τον χαιρετισμό και την αγάπη της Καρπάθου προς τους εδώ συμπατριώτες μας που το νησί μας αγαπά και εκτιμά για ότι πρόσφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν προς αυτό και πάντα περιμένει να τους δεχθεί με ανοικτές αγκάλες.
Το πολιτιστικό μέρος του προγράμματος άρχισε με την ομιλία της Πόπης Ζανάκη, με θέμα τους πρωτοπόρους Καρπάθιους ιερείς και δασκάλους που μετανάστευσαν στην Αμερική, που και στην μνήμη τους ήταν αφιερωμένο το εφετινό μνημόσυνο. Όλοι αυτοί, ιερείς και δάκαλοι, δούλεψαν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες για να κρατήσουν ζωντανή την Ελληνορθόδοξο πίστη και γλώσσα μας.
Το ηλεκτρονικό μέρος του προγράμματος προετοίμασε και παρουσίασε ο ταμίας του Ιδρύματος Ανδρέας Αλεξιάδης. Στην οθόνη προβάλλονταν οι φωτογραφίες των μνημονευομένων, πρώτα αυτών που έφυγαν τον περασμένο χρόνο και ακολουθούσαν των άλλων με αλφαβητική σειρά. Δίπλα στην φωτογραφία του καθ’ ενός αναγραφόταν ο τόπος και χρόνος γέννησης και θανάτου του. Απόλυτη ησυχία επικρατούσε στην διάρκεια της προβολής των φωτογραφιών. Νόμιζες πως προσεύχονταν και συνομιλούσαν μαζί τους, φέρνοντας στην μνήμη τους αξέχαστες στιγμές και γεγονότα από τα παλιά. Σε μια στιγμή, όταν προβαλλόταν η φωτογραφία κάποιου που φαινόταν χαμογελαστός, ακούω τον διπλανό μου να συνομιλεί με τον εαυτό του και να λέει ψιθυριστά: «Να κι ο ‘τάδε’ μια χαρά είναι».
Στους παρευρεθέντες προσφέρθηκαν καφές, αναψυκτικά και παραδοσιακά γλυκίσματα, προσφορά των συμπατριωτών μας: Maria & Frank Salemme, Maria & Ralph Caputo, Andreas & Fany Diakos, John & Anna Mikros, Andy & Maria Alexiades, George & Evita Alexiades, Rica Constantinides-Missbrenner, John & Elpida Stamatiadis, Olympia Scoulos, Sevasti Zanaki, Feye & Popi Papadakis, Angιe Chrysafinis, εις μνήμη αποθανόντων συγγενών των.
Μανώλης Κασσώτης