Αρχή μας είναι πως οι οικονομικοί πόροι του Δήμου, ανεξάρτητα από πού προέρχονται, πρέπει να χρησιμοποιούνται σε κάθε περίπτωση αποτελεσματικά με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον των δημοτών και με στόχο την επίτευξη του μέγιστου δυνατού οφέλους με το μικρότερο δυνατό κόστος.
Με αυτή την αρχή εξ όσων γνωρίζουμε συμφωνεί και ο φίλος Δήμαρχος Καρπάθου κ. Γιάννης Νισύριος. Γι’ αυτό εκπλαγήκαμε από την απάντησή του σε δημοσίευμά μας στην Καρπαθιακή σχετικά με την προμήθεια συστήματος τηλεμετρίας των δικτύων ύδρευσης. Το δημοσίευμα μας αποκλειστικό στόχο είχε να αποτρέψει την υπογραφή της σύμβασης, προκειμένου σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών να αναζητηθούν τρόποι για να χρησιμοποιηθεί μέρος έστω του δανείου για την πραγματική βελτίωση των δικτύων ύδρευσης και την εξασφάλιση επάρκειας νερού για τις ανάγκες του νησιού μας.
Θέταμε ορισμένα ερωτήματα προς προβληματισμό και διερεύνηση τους από τον ίδιο και καταλήγαμε: «Ελπίζουμε να αναζητηθούν απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα από τον Δήμαρχο και τους Δημοτικούς Συμβούλους και να μη αναλάβουν την ευθύνη για την υλοποίηση της προμήθειας του πανάκριβου αυτού συστήματος μηδαμινής χρησιμότητας, που αναδίδει οσμή σκανδάλου».
Προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης, να διευκρινίσουμε ότι σε καμιά περίπτωση δεν αμφισβητούμε τις προθέσεις και την ακεραιότητα του φίλου Δημάρχου, καθώς και του προκατόχου του κ. Ηλία Λάμπρου. Εκτιμούμε όμως πως έπεσαν θύματα ανεπαρκούς ενημέρωσης και κακών συμβουλών και εισηγήσεων.
Περιμέναμε ότι θα ζητούσε να μάθει ποιος ήταν ο πραγματικός συντάκτης της τεχνικής έκθεσης, του αναλυτικού αντικειμένου και των προδιαγραφών του συστήματος της τηλεμετρίας που απαιτούν γνώσεις ηλεκτρομηχανολόγου και ηλεκτρονικών υπολογιστών, που εξ όσων γνωρίζουμε δεν έχει
κανείς από το προσωπικό του Δήμου και θα ζητούσε από αυτόν εξηγήσεις και πειστικές απαντήσεις στα εύλογα ερωτήματά μας .
Αντί αυτού προσπάθησε να υπερασπισθεί και να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, χαρακτηρίζοντας «ανακριβή» και «ανεύθυνη φημολογία» τα διαλαμβανόμενα στο δημοσίευμά μας, παρόλο που αυτά προκύπτουνε από την ίδια την έκθεση και την περιγραφή του αντικειμένου της προμήθειας. Έτσι αναλαμβάνει ο ίδιος ευθύνη που δεν έχει για την επιλογή της προμήθειας και μας αναγκάζει να επανέλθουμε στο θέμα.
Γιατί κατά παράφραση της φράσης του Αριστοτέλη, φίλος μεν ο Δήμαρχος, φιλτάτη δ’ αλήθεια.
Το ποσό του δανείου που θα εκταμιευθεί για την προμήθεια, συμπεριλαμβάνεται και ο ΦΠΑ, και ανέρχεται σε 3.234.515,97€, με εκτιμώμενο συνολικό όφελος 28.000€ ετησίως, και σε αυτό περιλαμβάνονται όλα τα επιμέρους οφέλη (καύσιμα, ρεύμα, μετακινήσεις, ανταλλακτικά κλπ.). Η εκτίμηση αυτή δεν είναι δική μας, αλλά αναγράφεται στη σελίδα 39 της Τεχνικής Έκθεσης, όπου αναφέρεται: «Οι θετικές οικονομικές συνέπειες περιλαμβάνουν την μείωση των δαπανών των εταιρειών ύδρευσης… με όφελος συνολικό έως 28.000€/έτος … που προκύπτει από την μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας έως 25000€/έτος, εξόδων μετακίνησης έως 1000€/έτος και μείωση κόστος προμήθειας χημικών έως 300€/έτος και μείωση κόστους συντήρησης/ επισκευής αντλιών και δικτύου έως 2.000€/έτος».
Αν όμως συνυπολογισθεί το κόστος χειρισμού, συντήρησης και αναβάθμισης του υπό προμήθεια συστήματος, που παρέλειψε να συνεκτιμήσει ο μελετητής, τότε το οικονομικό αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό για το Δήμο και τους Δημότες.
Το μηδαμινό, κατά την έκθεση, ή και αρνητικό, κατά την άποψη μας, όφελος σε σχέση με το πολύ μεγάλο κόστος του συστήματος είναι αυτό που μας προβλημάτισε και μας οδήγησε στον χαρακτηρισμό της προμήθειας ως σκανδάλου και δεν αφορά την διαδικασία του διαγωνισμού ή επιλογή του αναδόχου, που δεν μας ενδιαφέρει και δεν έχουμε λόγο να αμφισβητήσουμε.
Συμφωνούμε πως η επιτροπή του προγράμματος εγκρίνει τις προτάσεις όπως υποβάλλονται από τους Δήμους με το τεχνικό δελτίο. Το ερώτημα που θέσαμε όμως χωρίς να πάρουμε πειστική απάντηση είναι με ποια κριτήρια επιλέχθηκε και προτάθηκε μόνον η προμήθεια συστήματος τηλεμέτρησης με κόστος 3.372.800 €, όταν θα ήταν δυνατόν να προταθούν η χρηματοδότηση για κατασκευή νέων εξωτερικών δικτύων, αναβάθμιση εσωτερικών δικτύων, κατασκευή υποδομών αποθήκευσης, κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας πόσιμου νερού, προμήθεια φορητών μονάδων αφαλάτωσης θαλασσινού/υφάλμυρου νερού και για άλλες χρήσιμες παρεμβάσεις.
Η δικαιολογία ότι δεν υπήρχαν άλλες έτοιμες μελέτες ή ότι δεν προλάβαιναν τις προθεσμίες δεν πείθει. Δεν θα ρωτήσουμε γιατί δεν έγινε έγκαιρα σχετική προετοιμασία για ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα . Θα ρωτήσουμε απλά πώς υπήρχε χρόνος για εκπόνηση της μελέτης για την τηλεμέτρηση η οποία ξεπερνά τις 400 σελίδες και δεν μπορούσε να περιληφθεί στο τεχνικό δελτίο και η προμήθεια μιας τουλάχιστον αυτόνομης εγκατάστασης αφαλάτωσης, η μελέτη της οποίας αποτελείται από περίπου 25 σελίδες και μπορούσε να ετοιμασθεί σε 15 μέρες. Ή γιατί έστω δεν περιλήφθηκε στο αντικείμενο της προμήθειας η αντικατάσταση ή η προμήθεια εφεδρικών αντλιών για όλες τις γεωτρήσεις, αντί κάποιων εντελώς αχρείαστων Σταθμών Ελέγχου.
Ακόμη και στο Google και την Διαύγεια υπάρχουν αναρτημένες μελέτες προμήθειας μονάδων αφαλάτωσης και φτηνών συστημάτων τηλεμετρικής, κατάλληλων για το μέγεθος των δικτύων ύδρευσης του νησιού μας, που μπορούσαν εύκολα να προσαρμοσθούν στα δικά μας δεδομένα μέσα σε λίγες μέρες.
Δεν είναι αλήθεια ότι τα «εναλλακτικά συστήματα» που εφαρμόζονταν μέχρι τώρα είναι παρωχημένα και δεν χρηματοδοτούνται! Από το διαδίκτυο εντοπίσαμε αναρτημένη πρόσφατη μελέτη τηλεμετρίας του 2013 με ηλεκτρομαγνητικά υδρόμετρα, (ίδιας τεχνολογίας και διατομής που προβλέπονται σε μερικούς από τους ΤΣΕ της μελέτης), με 18 σημεία ελέγχου και κεντρικό σύστημα παρακολούθησης, προϋπολογισμού 58.000€, που χρηματοδοτήθηκε μάλιστα από ευρωπαϊκό πρόγραμμα.
Μια τέτοια μελέτη θα μπορούσε να εφαρμοσθεί για τα δίκτυα των Μενετών και των Πηγαδίων, για τα οποία προβλέπεται να διατεθεί το ποσό του 1.000.000€ περίπου για την τηλεμετρία και με τα χρήματα που θα εξοικονομούντο να γίνει προμήθεια μιας ή δυο αυτόνομων μονάδων αφαλάτωσης, όπως έκανε ο δήμος Σίφνου, που φρόντισε εκτός της τηλεμετρίας να προμηθευτεί και μια μονάδα αφαλάτωσης στα πλαίσια του ίδιου προγράμματος. Αξίζει να σημειωθεί πως η μελέτη της μονάδας αφαλάτωσης της Σίφνου εκπονήθηκε δύο μήνες μετά την έγκριση χρηματοδότησης της πρότασής! Έτσι καταρρίπτεται στην πράξη το επιχείρημα της έλλειψης χρόνου για εναλλακτικές προτάσεις.
Το ότι η προμήθεια θα γίνει με μηδενικό κόστος για τον Δήμο, επειδή το δάνειο θα πληρώνεται από τον Κρατικό προϋπολογισμό, βρίσκεται εκτός της δικής μας λογικής. Εμείς, όπως προαναφέραμε, πιστεύουμε πως οι διατιθέμενοι πόροι είναι πολύτιμοι και πρέπει να διατίθενται αποτελεσματικά προς όφελος των δημοτών και όχι των προμηθευτών και των συνεργατών τους.
Ελπίζουμε πως και ο Δήμαρχος θα συμφωνήσει ότι είναι παράλογο πχ. να πληρωθούν 85.000€ για να αντικατασταθούν με τηλεμετρικό σύστημα οι υπάρχοντες απλοί αυτοματισμοί του δικτύου ύδρευσης του οικισμού Ολύμπου, που εξασφάλιζαν την αυτόματη και οικονομική λειτουργία των αντλιοστασίων και κάλυψη των αναγκών κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από το νερό της πηγής. Είναι αστείο να συζητάμε για τηλεμέτρηση και τηλεέλεγχο των αντλιοστασίων, που υποτίθεται πως θα συμβάλει στην άμεση αποκατάσταση βλαβών και οικονομίας ρεύματος, όταν επί πολλά χρόνια μέχρι και σήμερα δεν επισκευάζεται ή δεν αντικαθίσταται μια αντλία στο αντλιοστάσιο της Μακρυμύτας που κοστίζει 1000€, με αποτέλεσμα το νερό της πηγής να πηγαίνει στην θάλασσα και ο οικισμός της Ολύμπου να υδρεύεται εξ ολοκλήρου από την γεώτρηση με 10πλάσιο κόστος ηλεκτρικού ρεύματος και κατασπατάληση πολύτιμου υπόγειου υδατικού αποθέματος.
Πριν χαρακτηρίσει τις παρατηρήσεις μας ανακριβείς όφειλε να ερευνήσει τη βασιμότητα τους , ιδιαίτερα σε ότι αφορά τα δίκτυα ύδρευσης της Κοινότητας Ολύμπου, για τα οποία έχουμε ιδίαν αντίληψη. Μπορούσε να εξετάσει ακόμη ποιο θα είναι το όφελος από την τοποθέτηση στο δίκτυο ύδρευσης του Απερίου, το οποίο ο ίδιος γνωρίζει πολύ καλά, των 8 τοπικών σταθμών ελέγχου στα αντλιοστάσια και τις δεξαμενές με κόστος 200.000€. Να ζητήσει εξηγήσεις σε τι εξυπηρετεί η τοποθέτηση σταθμών τηλεμέτρησης με λογικούς ελεγκτές , τόσο στα αντλιοστάσια όσο και στις δεξαμενές, ενώ θα αρκούσε η τοποθέτηση μετρητών στάθμης και ηλεκτρομαγνητικών υδρόμετρων μόνο στις δεξαμενές ύδρευσης, που θα μείωνε κάτω από το μισό το σχετικό κόστος. Να ρωτήσει τι εξυπηρετεί η τοποθέτηση σταθμού τηλεμέτρησης κόστους 25.000€ σε γεώτρηση που δεν προβλέπεται να ενεργοποιηθεί στο προσεχές μέλλον.
Το ότι θα υλοποιηθούν μέσω του ΕΣΠΑ 100 νέες τηλεμετρίες στην Ελλάδα το γνωρίζουμε και αυτό ενισχύει την εκτίμησή μας πως οι εταιρείες που προμηθεύουν αυτά τα συστήματα τηλεμετρίας έχουν ικανούς και πειστικούς πωλητές και συνεργάτες που προωθούν τα προϊόντα τους. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι ανάμεσα στους 51 δήμους που χρηματοδοτούνται με 135 εκατομμύρια μόνο από το πρόγραμμα ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι για τηλεμετρίες (!!!) είναι μικροί δήμοι όπως του Αγκιστρίου με 1100 κατοίκους και των Ψαρών που έχει ένα μόνο οικισμό με 402 κατοίκους.
Το ότι το σύστημα τηλεμετρίας της Λάρισα, που το δίκτυο της εξυπηρετεί 182.000 κατοίκους και έχει έκταση μεγαλύτερη όλης της Καρπάθου έχει κοστίσει συνολικά 5 εκατομμύρια ενισχύει το επιχείρημά μας για το υπερβολικό κόστος του συστήματος της Καρπάθου, συγκρίνοντας το κόστος ανά κάτοικο που είναι 27€ για την Λάρισα και 520€ για την Κάρπαθο. Το γεγονός ότι η ΕΥΔΑΠ με δίκτυα υδροληψίας και υδροδότησης χιλιάδων χιλιομέτρων, που εξυπηρετεί 4,5 εκατομμύρια κατοίκους, έχει 741 σταθμούς τηλεμέτρησης και στην Κάρπαθο προβλέπονται 94 από τους οποίους οι 30 μόνο στην Κοινότητα των Μενετών επιβεβαιώνει την βασιμότητα των ενστάσεών μας ως προς υπερβολικό πλήθος των σταθμών .
Υπάρχουν μας λένε και ακριβότεροι σταθμοί ελέγχου. Το ερώτημα ήταν άλλο: «Γιατί επιλέχθηκε η προμήθεια ενός τόσο ακριβού συστήματος με κόστος άνω των 25.000€/σταθμό , ενώ θα μπορούσε να επιτευχθεί τηλεμέτρηση με 3.000€/σταθμό και το υπόλοιπο του δανείου να διατεθεί σε άλλα μέτρα ουσιαστικής βελτίωσης των αναγκών ύδρευσης» και γιατί αποκλείστηκε η προμήθεια εναλλακτικών φτηνότερων συστημάτων.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται πως : « Η λεπτομερής περιγραφή του φυσικού αντικειμένου είναι δείγμα διαφάνειας. Νωρίτερα o ίδιος κύριος είχε επικαλεστεί ότι δεν έγινε η μελέτη σωστά…. Προφανώς υπάρχει σύγχυση». Μάλλον ο συντάκτης της ανακοίνωσης συγχέει σκόπιμα τα πράγματα.
Η πείρα μας έχει διδάξει πως η αναλυτική και περιοριστική περιγραφή μιας προμήθειας είναι δυνατόν να αποτελεί φωτογραφική αποτύπωση συγκεκριμένου προϊόντος που οδηγεί σε προκαθορισμένο αποτέλεσμα την διαγωνιστική διαδικασία που μπορεί να είναι κατά τα άλλα άψογη. Σε καμιά περίπτωση δεν αναιρεί τα σφάλματα της μελέτης, όσον αφορά το πλήθος των σταθμών και την χρησιμότητά τους και τον αποκλεισμό φτηνότερων συστημάτων τηλεμετρίας . Επισημάναμε μόνο μερικά από τα σφάλματα που είναι τόσο κραυγαλέα που μπορούν να γίνουν αντιληπτά ακόμη και από άσχετους με το αντικείμενο.
Ένα τέτοιο είναι πχ. η τοποθέτηση δυο πλήρων συστημάτων τηλεμετρίας και δυο φωτοβολταϊκων συστημάτων στις δυο δεξαμενές του Διαφανίου που βρίσκονται σε απόσταση 10 μέτρων για να μετριέται σε πραγματικό χρόνο το νερό που πηγαίνει από τη μια δεξαμενή στην άλλη ή η τοποθέτηση σταθμών τηλεμετρίας με λογικούς ελεγκτές στις πηγές . Θα μπορούσαμε να σημειώσουμε και πολλά άλλα που έχουμε εντοπίσει αλλά δεν ήταν αυτός ο σκοπός μας.
Οι αστοχίες άλλωστε της μελέτης και η εκτίμησή μας ότι συντάχθηκε χωρίς καν ο μελετητής να επισκεφθεί προηγουμένως τις θέσεις των σταθμών επιβεβαιώνονται από την ίδια την απάντηση του δήμου που σε άλλο σημείο αναφέρει: «Μετά την υπογραφή της σύμβασης με τον Ανάδοχο υπάρχει το στάδιο που ονομάζεται «Μελέτη εφαρμογής»*.Στο στάδιο αυτό γίνεται επιτόπου επίσκεψη και καταγράφεται σε κάθε λεπτομέρεια η υφιστάμενη κατάσταση και εάν υπάρχουν θέματα όπως αυτά που περιγράφηκαν τότε τα υλικά του εν λόγω σταθμού τα παραδίδει ο Ανάδοχος στην αποθήκη της υπηρεσίας για χρήση στο μέλλον».
Θα αντιπαρέλθομε το γεγονός ότι στο Τεχνικό Δελτίο αναγράφεται ότι δεν απαιτείται μελέτη εφαρμογής για την προμήθεια . Μας αρκεί πως ο συντάκτης της απάντησης παραδέχεται ότι θα πληρωθούν στον ανάδοχο δεκάδες χιλιάδες ευρώ για σταθμούς που δεν έχουμε ανάγκη με ενδεχόμενο να μη χρησιμοποιηθούν ποτέ. Μας θυμίζει την προμήθεια συμπιεστή σκουπιδιών, που πραγματοποιήθηκε από την κοινότητα Ολύμπου το 2009, στα πλαίσια του προγράμματος ΘΗΣΕΑΣ που κόστισε 290.000€ χωρίς να χρησιμοποιηθεί ποτέ.
Μας λένε πως «ο χρηματοδότης καλύπτει το κόστος της προμήθειας και η υπηρεσία είτε το συντηρεί μόνη της εφόσον μπορεί και το επιθυμεί είτε το αναθέτει σε τρίτους». Αυτό το γνωρίζαμε, όπως και ότι η συντήρηση και η αναβάθμιση του συστήματος θα ανατεθεί στον προμηθευτή με κόστος που θα ξεπερνά κατά πολύ το υποτιθέμενο όφελος των 28.000€/έτος. Το ερώτημα που θέσαμε ήταν άλλο: «Για ποιο λόγο δεν ζητήθηκε να περιληφθεί στις προσφορές το κόστος συντήρησης και λειτουργίας του συστήματος, που θα επιβαρύνει τους Δημότες, ώστε να ληφθεί υπόψη κατά την αξιολόγηση των προσφορών;».
Ελπίζουμε και περιμένουμε από τον Δήμαρχο, του οποίου τις αγαθές προθέσεις και την ακεραιότητα δεν αμφισβητούμε, να ξαναδεί το θέμα και να μη υπογράψει τη σύμβαση, αλλά να ζητήσει από τον Υπουργό Εσωτερικών την τροποποίηση της απόφασης χρηματοδότησης για να διαθέσει μέρος, έστω του δανείου σε δράσεις του ίδιου άξονα , που έχει τον τίτλο «Βελτίωση των υποδομών των δικτύων ύδρευσης», αλλά σε έργα και προμήθειες υλικών, που πράγματι θα βελτιώσουν τις υποδομές των δικτύων ύδρευσης του νησιού μας και θα βοηθήσουν να φτάσει η Κάρπαθος εκεί που μπορεί και της αξίζει σε αυτόν τον τομέα.
Υποναύαρχος Λ.Σ.(εα) Ν. Κανάκης
