Στις 7 Μαρτίου 1948 με την Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με τη Μητέρα Ελλάδα, «Νόμος και Τάξις» ήταν στις προτεραιότητες της υπό τον Αντιναυάρχο Περικλή Ιωαννίδη Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης. Έπρεπε να εφαρμοσθούν ρυθμιστικοί κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και επαγγελματικής δράσης, ώστε να εδραιωθεί ομαλά η έννομη τάξη.
Οι νεοαπελευθερωθέντες Δωδεκανήσιοι όφειλαν να προσαρμοσθούν συνειδητά στις αρχές της ισονομίας και ισοπολιτείας. Ναι στα δικαιώματα και στις καλώς εννοούμενες ελευθερίες, αλλά και νομιμοφροσύνη στους κανόνες και τους Νόμους της Ελληνικής Πολιτείας. Στόχος, να ελαχιστοποιηθούν οι τριβές του Κοινού με τις κατά τόπους Αστυνομικές και Δικαστικές Αρχές να μη χαλάσει το κλίμα και εξανεμισθεί πρόωρα ο πατριωτικός ενθουσιασμός.
Από περιέργεια, ανέτρεξα στις αστυνομικές διατάξεις και κανονισμούς που εθέσπιζαν την εύρυθμη λειτουργία του νεοπαγούς Ελληνικού Δημοσίου στα Δωδεκάνησα, βέβαιος ότι θα συλλέξω «λαβράκια», ιδιαίτερα στους τομείς:
Υγείας, Μέσων Μεταφοράς, Παιδείας & Επιμόρφωσης, Ευταξίας & Ευκοσμίας, Κοινής Ησυχίας, Παραεμπορίου κ.ά.
Δικαιώθηκα! Ανέσυρα στην επιφάνεια ορισμένες ανενεργές σήμερα διατάξεις πριν ο κάλαθος αχρήστων λόγω… «παραγραφής» χιμήξει και τις εξαφανίσει. Αλίευσα πραγματικά «μαργαριτάρια» της τότε καθαρευουσιάνικης εκφοράς λόγου και διατύπωσης, πέραν του ότι ξαναζωντάνεψαν οι σταθερές της καθημερινότητας εκείνης, της αλήστου μνήμης εποχής. Φυσικά, και δεν θα έχανα την ευκαιρία καλοπροαίρετα πάντα, να μην τις σχολιάσω σκωπτικά.
Ο στρατιωτικός Διοικητής Δωδεκανήσου Αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης (στο μέσον). Αριστερά του, ο Μιχαήλ Στασινόπουλος δεξί του χέρι και μετέπειτα πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας στη Μεταπολίτευση.
YΓEIONOMIKOI KANΟNIΣMOI
Στην υπ αριθ. 20819/1224 απόφαση «Περί προστασίας της Δημόσιας Υγείας» συνυπήρχαν ενδιαφέρουσες διατάξεις για την αδειοδότηση και λειτουργία των Καφενείων, Ζυθοπωλείων και Ουζοπωλείων. Συγκεκριμένα στο άρθρο 4 αναφέρονται:
… «το δάπεδον πρέπει να είναι εξ αδιαποτίστου και λείον».
Σημείωση: Προφανώς υπονοούσαν επιφάνεια δαπέδου με πλακάκια γρανίλιας (μωσαϊκό) ή πορσελάνης και όχι ας πούμε, με… βουτσά στρωμένο*.
*Μείγμα χώματος με ανοιξιάτικα περιττώματα αγελάδας.
… «Οι ασβεστοχρισμένοι τοίχοι, θα ασβεστοχρείωνται κατά συχνά διαστήματα. Ομοίως, η οροφή θα τηρείται καθαρά».
Σημείωση: Για την οροφή είναι σαφής ο υπαιγμός. Απομάκρυνση των σιχαμερών, αηδιαστικών «αραχνο-ύφαντων» ιστών και συναφών ανωφελών ζωϊφίων.
… «Αερισμός. Θα είναι επαρκής και τοιούτος, ώστε να μη υπάρχει καπνός, κονιορτός, δυσοσμία ή υπερβολική ύψωσις θερμοκρασίας».
Σημείωση: Εδώ το: «τοιούτος» σαφώς και δεν εκφράζει τον μέχρι πρόσφατα λαϊκό χαρακτηρισμό ατόμων, που αυτοπροσδιορίζονταν ότι ανήκαν στο «τρίτο» Φύλο.
…. «Προθήκαι. Παν τρόφιμον (γλυκίσματα, τυρός, άρτος κλπ) δέον να είναι εντός υαλίνης προθήκης εις τρόπον ώστε να προστατεύεται από μυίας και τον κονιορτόν».
… «τα ποτήρια, φλυντζάνια, κύπελα καφέ κλπ, θα πλύνονται, θα είναι καθαρά και δεν θα φέρωσιν ρωγμάς. Τα τοιαύτα θα καταστρέφονται κατά την επιθεώρησιν».
Σημείωση: Υπονοούσαν τα ραγισμένα ή ξεφτισμένα ποτηροφλυτζάνια. Πανεύκολο το έργο των ελεγκτικών Οργάνων της Χωροφυλακής, χωρίς γραφειοκρατικές διατυπώσεις: «Πρωτόκολλα καταστροφής», σφραγίδες, υπογραφές και τέτοια. Καταστροφή, ατάκα και επί τόπου.
ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ
Στα χρόνια της Απελευθέρωσης, στην Κάρπαθο μετρούσαμε μετά βίας, οκτώ ΤΑΧΙ και πέντε φορτηγά αυτοκίνητα δημοσίας χρήσεως. Μηχανοκίνητα ιδιωτικά επαγγελματικά μεταφορικά Μέσα δεν υπήρχαν, ούτε για δείγμα. Η σημερινή αφθονία των Ι.Χ αυτοκινήτων ήταν πολύ μακρινή κατάκτηση. Το ίδιο και τα δίκυκλα μηχανοκίνητα, μοτοσυκλέτες, βέσπες, μοτοσακό. Ακόμη και το ποδήλατο ήταν πολυτέλεια, για τους πολλούς. Όμως τα αυτοσχέδια ξύλινα πατίνια της νεολαίας ήταν αξιοσημείωτα τον αριθμό (να είναι καλά τα «ρουλεμάν» από τα παροπλισμένα γερμανικά τανκς) γι’ αυτό και ειδικές αναφορές στις Αστυνομικές διατάξεις, όπως θα δούμε στη συνέχεια:
…Ουδέν ποδήλατον δίτροχον ή τρίτροχον δύναται να κυκλοφορεί άνευ μεταλλικής πλακός εκ ψευδαργύρου μήκους 0,12 και πλάτους 0,08, δι’ αριθμητικών στοιχείων χρώματος μέλανος.
… «Ουδέν ποδήλατον δίτροχον ή τρίτροχον δύναται να κυκλοφορεί άνευ κωδωνίσκων, απαγορευομένης της χρησιμοποιήσεως οιουδήποτε άλλου ηχητικού οργάνου».
Σημείωση: Κλάξον, κόρνες ήταν απαγορευτικά. Οι κραυγές όμως παλιόμαρκα αναβάτη ήταν σύνηθες γεγονός:
«Βάρδα, ρέεε!»
… «Ουδέν ποδήλατον δύναται να κυκλοφορεί άνευ εμπροσθίου φανού εκπέμποντας λευκό φως, όστις δέον να ανάπτηται ήμισυ ώραν μετά την δύσιν του ηλίου».
… «Απαγορεύομεν την επί του ποδηλάτου άνοδο και ετέρου προσώπου, είτε έμπροσθεν του οδηγούντος, είτε όπισθεν».
Σημείωση: Στα ανδρικά ποδήλατα εκ κατασκευής μονοθέσια, έμπροσθεν του οδηγούντος αναβάτη υπάρχει σωλήνας στο σκελετό που θα μπορούσε όπως-όπως, να βολευθεί το 2ο άτομο.
… «Απαγορεύομεν εις τους επιβαίνοντας ποδηλάτων να εξαρτώνται εξ άλλων οχημάτων, οίον αυτοκινήτου».
Σημείωση: Υπονοούσαν το άκρως επικίνδυνο τόλμημα αναβάτη-ποδηλάτη να κρατιέται χάριν παιδιάς, από την καρότσα των εν κινήσει φορτηγών αυτοκινήτων εν αγνοία του σοφέρ, από τα φόβητρα της γειτονιάς.
… «Απαγορεύομεν να επιβαίνωσι ποδηλάτων δίτροχων παίδες ηλικίας κάτω των 12 ετών, καθισταμένων υπευθύνων της παραβάσεως ταύτης, των γονέων ή επιτρόπων των».
Σημείωση: Και δικαίως, αφού τα παιδικά ποδήλατα εξασφαλίζουν τον Νόμο της ισορροπίας.
ΜΕΤΡΑ ΚΟΙΝΗΣ ΗΣΥΧΙΑΣ
Προς περιφρούρηση της κοινής ησυχίας θεσπίστηκαν διατάξεις οι οποίες:
… «απαγόρευαν τις συγκεντρώσεις παίδων, ως και αι παιδιαί ανά τας οδούς και πλατείας, από την 1,30 μεσημβρινήν, έως 4,30 απογευματινήν ώραν κατά την θερινήν περίοδον».
Σημείωση: Όμως, τα μπάνια στο «Σιντριβάνι», οι φωνασκίες και τα χαχανητά ήταν περιοχή ευθύνης των Λιμενικών Οργάνων. Επομένως, διατηρώντας φιλικές σχέσεις με τους λιμενοφύλακες εξασφάλιζαν πλάτες! Παρέμεναν δηλαδή εκτός ελέγχου και συνεπειών του Νόμου, ασύδοτοι.
…. «Ωσαύτως, απαγορεύεται το ποδόσφαιρον, τα ξύλινα δίτροχα (πατίνια) ή άλλο τι παρόμοιον παίγνιον εις τας οδούς και πλατείας και ανοικτούς χώρους καθ’ απάσας τας ώρας».
Σημείωση: Πάντως, οι «κλωτσιαδόροι» της μπάλας (κατά τη δική τους εκδοχή) δεν θεωρούσαν τις «αλάνες», ανοιχτούς χώρους.
… «Απαγορεύονται αι κωδωνοκρουσίαι από την 11ην νυχτερινήν μέχρι 06,30 πρωινήν την θερινήν περίοδο. Εξαιρετικώς επιτρέπονται αι κωδωνοκρουσίαι άνευ ουδενός περιορισμού κατά τας εορτάς του Πάσχα (από Κυριακής Βαϊων μέχρι της Τρίτης του Πάσχα), τας εορτάς των Χριστουγέννων (24,25,26 Δεκεμβρίου) και των Θεοφανείων (5,6 Ιανουαρίου). Υπεύθυνοι για τις παραβάσεις είναι οι ενεργούντες τας κωδωνοκρουσίας και οι Επίτροποι των Ναών».
Σημείωση: Βεβαίως, εξαιρούντο τα έκτακτα γεγονότα. Σε πυρκαγιές λ.χ., το κάλεσμα του κοινού υποχρεωτικά γινόταν με συνεχείς καμπανοκρουσίες.
ΤΟ ΠΑΡΑΕΜΠΟΡΙΟ
… «Πας, κατέχων είδη εξ αγοράς, είτε παρά συμμάχων, είτε παρά εχθρικών στρατιωτικών Υπηρεσιών ή πας γενόμενος κάτοχος τοιούτων ειδών λογίζεται ότι εκτήσατο έκτακτον ωφέλειαν, ως εκ της ευτελούς τιμής, εις ην απέκτησε τα είδη».
Σημείωση: Σήμαινε την εφαρμογή του «Πόθεν Έσχες» σε δοσίλογους και κατσαπλιάδες. Στόχος να πατάξουν τον εύκολο πλουτισμό λοποδυτών και των καταχραστών της συνομοταξίας:
«‘Αρπαξε να φας και κλέψε νάχεις».
… «Απαγορεύεται η υπό των καταστηματαρχών ή υπαλλήλων ή ισταμένων προ της εισόδου των καταστημάτων των ή των προ αυτών πεζοδρομίων ή οδών διαλάλησις ή διαφήμησις των ειδών των καταστημάτων των».
Σημείωση: Σήμαινε, την πάταξη άγρας πελατείας, προπομποί των σημερινών ενοχλητικών κραχτών
ΠΕΡΙ ΕΥΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΚΟΣΜΙΑΣ
Μπορεί οι πρόγονοι μας να μην είχαν τα σημερινά σύγχρονα Ι.Χ Μέσα μεταφοράς, αλλά έτρεφαν και εξυπηρετούνταν από αξιοσημείωτα τον αριθμόν «κτήνη» του ζωικού βασιλείου. Λ.χ., δύστροπα αλλά και σκλητοτράχηλα μουλάρια, όμορφες φοράδες, υπομονετικά γαϊδούρια. Πλέον, τα συγκεκριμένα τετράποδα είδος υπό εξαφάνιση.
… «Απαγορεύομεν την καθ’ οιονδήποτε τρόπον στάθμευσιν και παραμονήν των ζώων μεγάλων και μικρών εις τας οδούς της κωμοπόλεως, πλατείας, κοινοχρήστους χώρους, οικόπεδα».
Σημείωση: Πού στην ευχή θα «πάρκαραν» τελικά τα ζωντανά, οι αγωγιάτες; Σε γεφύρια ή στη θάλασσα; Και όμως, στο λιόφυτο Ορφανίδη στο Δασονομείο έβλεπες τα πρωινά, δεκάδες καζικομένα τα υποζύγια.
…«Απαγορεύομεν την καθ’ οιονδήποτε τρόπον, εντός της κωμοπόλεως και χωρίων κυκλοφορία αδέσποτων κυνών. Οι ούτω πως περιπλανόμενοι, θα φονεύονται υπό των Οργάνων της Βασιλικής Χωροφυλακής».
Σημείωση: Θα έλεγα στους ζωόφιλους δεσποζόμενων κυνών: Ξυπνείστε!… Φροντίδα και στα αδέσποτα σκυλιά. Υπαρκτός ο κίνδυνος «ευθανασίας» από τις δηλητηριώδεις «φόλες” των Αστυνομικών Οργάνων.
…«Απαγορεύεται η χρησιμοποίησις παλαιών, ακαθάρτων και ακατάλληλων παιγνιοχάρτων».
Σημείωση: Υπονοούσαν τα υπόπτως σημαδεμένα «Μέσα» της χαρτοπαιξίας: «Άσσους, Ρηγάδες, Βαλέδες, Ντάμες και σία». Να προστατέψουν τα υποψήφια θύματα, από τα χαρτόμουτρα της… πράσινης τσόχας. Να στηριχθεί και η βιομηχανία κρατικού Μονοπωλείου παιγνιοχάρτων (οι γνωστές τράπουλες) με εκτυπωτήρια στα «Λιπάσματα» του Πειραιά.
ΠΑΙΔΕΙΑ – ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ
Με την υπ αριθ. 26476 απόφαση της 7ης Οκτωβρίου 1947 δόθηκε η δυνατότητα σε όσους υπερέβησαν την κανονική για το σχολείο ηλικία, εξ αιτίας του επί 6ετία κλεισίματος των ελληνικών σχολείων από τον Ιταλό κατακτητή, να παρακολουθήσουν μαθήματα να αποκτήσουν ανάλογο τίτλο σπουδών.
… «Πάντες οι ενδιαφερόμενοι δια την απόκτησιν τίτλων σπουδών Ελληνικών σχολείων Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, υπερβάντες δε την κανονικήν δια το σχολείο ηλικίαν ή φοιτήσαντες εις ιταλικά σχολεία, δύνανται εντός του Οκτωβρίου 1947 να υποστώσι κατατακτήριον εξέτασιν εις τα ελληνικά σχολεία Δωδεκανήσου βάσει τίτλου ή υπευθύνου δηλώσεως των περί της μέχρι νυν μαθητικής των καταστάσεως ενώπιον πενταμελούς επιτροπής κατατακτηρίων εξετάσεων, καταρτιζομένης υπό του Γενικού Επιθεωρητού της Εκπαιδεύσεως Ρόδου ως εισηγητής επί των προσκομιζομένων τίτλων σπουδών ή υπεύθυνων δηλώσεων των υποψηφίων».
Σημείωση: Πράγματι στις Γυμνασιακές τάξεις ήταν σύνηθες φαινόμενο να υπάρχουν συνθρανιούχοι ώριμης ηλικίας μαθητές, με μικρότερους έξι έως επτά χρόνια, γενηθέντες το 1940 και δώθε.
ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΛΗΨΗ ΠΑΥΘΕΝΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Με την υπ΄αριθ. 57 προκήρυξη διορίζονται από 1η Απιλίου 1947 οι παυθέντες κατά την ιταλική κατοχή Καρπάθιοι διπλωματούχοι εκπαιδευτικοί της στοιχειώδους εκπαίδευσης.
Σημείωση: Για την ιστορία παραθέτω τα ονόματά:
- Χριστόφορος Σακελλαρίδης – Απερίου
- Εμμανουήλ Λάμπρος – Απερίου
- Ευανθία Φιλιππίδου – Απερίου
- Μαρίτσα Καπετανάκη – Απερίου
- Μηνάς Μηναϊδης – Βολάδος
- Μιλτιάδης Μαντινάος – Όθους
- Κωνσταντίνος Χατζηκωστής – Όθους
- Αντώνης Ασλανίδης – Πηλών
- Ανδρέας Χατζανδρούλης – Πηλών
- Κωστής Σακελλιάδης – Πηλών
- Εμμανουήλ Παπαδόπουλος – Πηλών
- Βάσος Μ. Οικονομίδης – Πηγαδίων
- Μαρία Παραγιού – Πηγαδίων
- Φωτεινή Πιττά – Πηγαδίων
- Μαρία Χωρατατζή – Μενετών
- Ιωάννης Οθείτης – Μενετών
- Μαρία Τρεμπέλα – Μενετών
- Αιδ. Ιωάννης Κωνσταντινίδης – Αρκάσας
- Νικόλαος Βασιλαράκης – Αρκάσας
- Εμμανουήλ Χαροκόπος – Μεσοχωρίου
- .. Βασιλάκης – Μεσοχωρίου
- Κωστής Διακολιός – Σπόων
- Αιδ. Ιωάννης Χαλκιάς – Ολύμπου
- Νικίας Κόνσολας – Ολύμπου
- Ηλίας Ζωγραφίδης – Ολύμπου
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Δωδεκανήσου
Αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης
