“Το Τενεντάκι” επέστρεψε στο Μεσοχώρι Καρπάθου!

Η “ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ ΛΕΣΧΗ” με πρόεδρο τον Γιώργο Αλ. Μανωλάκη και σε συνεργασία με την Εκκλησιαστική Επιτροπή της Παναγίας της Βρυσιανής, Μεσοχωρίου Καρπάθου, πραγματοποίησαν την Κυριακή 6 Αυγούστου 2019, μνημόσυνο στην μνήμη του Ιταλού ανθυπολοχαγού Μichele Memola στην Παναγία την Βρυσιανή.
Στην  συνέχεια έγινε η παρουσίαση του βιβλίου  “ΤΟ ΤΕΝΕΝΤΑΚΙ”,στο εκκλησιαστικό Μέγαρο Μεσοχωρίου.
Συγγραφέας του  βιβλίου είναι ο Μassimo Marino Memola,γιος του Μichelle Memola,την μετάφραση έκανε ο Μανώλης Κασσώτης και την έκδοση το «Κέντρο Καρπαθιακών Ερευνών»

Έχουν περάσει 75 χρόνια από τότε που, μέσα από τους θανάτους και τις καταστροφές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ξεφύτρωσε στην Κάρπαθο ένα αγριολούλουδο, τότε που ο Ιταλός αξιωματικός Michele Memola, μη μπορώντας να αντέξει τις βαρβαρότητες του Ναζισμού, δραπέτευσε και ικέτης κατέφυγε στο Μεσοχώρι, και μέσα από την ψυχή των κατοίκων του χωριού ξεφύτρωσε ο ανθρωπισμός.

Το “ΤΕΝΕΝΤΑΚΙ”  “επέστρεψε” στο Μεσοχώρι.

Από αριστερά: Michele Memola, Lorenzo Amodio, Gioacchino Memola, Massimo Memola.

Τον έκρυψαν και τον προστάτευσαν

Για πέντε μήνες τον έκρυψαν και τον προστάτευσαν από τους Γερμανούς και μαζί του μοιράστηκαν το λίγο φαγητό που είχαν για τον εαυτό τους. Αργότερα, όταν αναγκάστηκε να παραδοθεί, οι Γερμανοί τον φυλάκισαν, πρώτα στην Κάρπαθο και αργότερα στη Ρόδο και στο Χαϊδάρι και στο τέλος τον έστειλαν σε στρατόπεδα κρατουμένων στη Γερμανία. Εκεί έμεινε μέχρι το 1945 και μετά από πολλά βασανιστήρια απελευθερώθηκε από τους Αμερικανούς και επέστρεψε στο σπίτι του.

Δεν ξέχασε τους Μεσοχωρίτες

Τα χρόνια περνούσαν, αλλά, ο Memola δεν ξέχασε τους Μεσοχωρίτες, που στα δύσκολα χρόνια του πολέμου τον προστάτευσαν και με κίνδυνο της ζωής τους, τον βοήθησαν να σωθεί και να επιζήσει. Δυο φορές, το 1968 και το 1971, επισκέφτηκε την Κάρπαθο. Ζούσαν ακόμη οι σωτήρες του και πήγε να τους ευχαριστήσει, κι αυτοί τον φιλοξένησαν στα σπίτια που τον έκρυβαν. Κάθε φορά που βρισκόταν μόνος του η σκέψη του έτρεχε στα περασμένα και στη μνήμη του ξαναζωντάνευαν τα δραματικά γεγονότα του πολέμου που έζησε και τα κατάγραφε για να τα εκδώσει σε βιβλίο. Αλλά, προτού προφτάσει να εκτελέσει την τελευταία του επιθυμία, έφυγε για το αιώνιο ταξίδι.

Πέρσι το καλοκαίρι ήρθε στην Κάρπαθο ο Massimo Memola, γιος του Michele Memola, συνοδευόμενος από τον ανεψιό του πατέρα Gioacchino Memola, ανώτερο αξιωματικό του Ιταλικού Στρατού. Επιθυμούσε να γνωρίσει και να ευχαριστήσει τους απογόνους των ανθρώπων που βοήθησαν τον πατέρα του και να διασταυρώσει και συμπληρώσει τις πληροφορίες του πατέρα του, προτού τις εκδώσει σε βιβλίο.

Ο εισηγητής και συντονιστής του προγράμματος Μανώλης Κασσώτης με τους Βασίλειο Νοταρά (αριστερά) και Θεοχάρη Χαροκόπο.

Ο  Βασίλειος Νοταράς καλωσορίζει τους παρευρεθέντες. Από αριστερά: Σοφία Καταγά, Lorenzo Amodio, Βασίλειος Νοταράς, Μανώλης Κασσώτης, Θεοχάρης Χαροκόπος, Massimo Memola, Gioacchino Memola.

Δάκρυα κυλούν από τα μάτια τους

Πήγε στο Μεσοχώρι όπου συνάντησε αρκετούς απογόνους των ανθρώπων που βοήθησαν τον πατέρα του στα χρόνια του πολέμου. Τον έβλεπες να πέφτει στην αγκαλιά τους και δάκρυα να κυλούν από τα μάτια τους. Από την σκέψη τους περνούσαν σκηνές και γεγονότα που δεν τα έζησαν οι ίδιοι, αλλά τα είχαν ακούσει και ξανακούσει από γονείς, παππούδες και γιαγιάδες και αποτυπώθηκαν στη μνήμη τους. Εβδομήντα πέντε χρόνια είχαν περάσει από τότε που ο ανθρωπισμός φάνηκε πιο δυνατός από την σκληρότητα του πολέμου. Η ιστορία του “Τενεντάκι”, του μικρόσωμου Ιταλού ανθυπολοχαγού, μένει ζωντανή στην μνήμη των Μεσοχωριτών και αποτελεί μέρος της λαϊκής παράδοσης του χωριού.

Τα σπίτια κλειστά, ο στάβλος μισογκρεμισμένο

Περπάτησε μέσα από τα πετρόστικα σοκάκια του χωριού, από τα ίδια που στα χρόνια του πολέμου περπατούσε ο πατέρας του, νύχτα και με μεγάλη προφύλαξη. Σταμάτησε στα σπίτια, που με κίνδυνο της ζωής τους τον έκρυβαν οι Μεσοχωρίτες. Τα βρήκε κλειστά και ο στάβλος που είχε γίνει ο κρυψώνας του πατέρα του μισογκρεμισμένο, οι ιδιοκτήτες τους είχαν φύγει κι αυτοί για το αιώνιο ταξίδι. Αλλά, είχε την αίσθηση πως άνοιξαν οι πόρτες τους για να υποδεχτούν τον γιο του “Τενεντάκι” και να του διηγηθούν την δική τους ιστορία.

Μετά από μια εβδομάδα έφυγαν ο Massimo και ο Gioacchino για την πατρίδα τους, ικανοποιημένοι με τις πληροφορίες που πήραν για το “Τενεντάκι”, και έδωσαν υπόσχεση πως, του χρόνου, θα επιστρέψουν με το βιβλίο που θα διασώσει ένα μέρος από την πρόσφατη ιστορία της Καρπάθου και θα προβάλει τον ανθρωπισμό που επικρατούσε στο νησί στα δύσκολα χρόνια του πολέμου.

Ο Massimo Memola με τους Μανώλη Κασσώτη (αριστερά) και Θεοχάρη Χαροκόπο.

Μανώλης Κασσώτης, Άννα Μικροπαντρεμένου, Πόπη Ζανάκη και Σοφία Κουρουμπλάκη.

Επέστρεψαν με το ‘IL TENENTAKI’Στο γύρισμα του χρόνου, επέστρεψαν οι Massimo και Gioacchino και μαζί τους έφεραν, ο Massimo τον εγγονό του Michele Giovani Memola και ο Gioacchino την γυναίκα του Rosanna Volve Memola και την κόρη τους Camila Memola. Μαζί τους ήλθαν από την Αθήνα η εκπρόσωπος της Ιταλικής πρεσβείας Σοφία Καταγά, ο αντιπρόσωπος του στρατιωτικού ακόλουθου Lorenzo Amodio και οι ιταλομαθείς ζωγράφος Μαγδαληνή Αστέρη και γλύπτρια Κατερίνα Σαμαρά. Έφεραν και το βιβλίο που υποσχέθηκαν, ‘IL TENENTAKI’ του Massimo Memola.

Μετά από μια προσπάθεια και συντονισμό αρκετών ανθρώπων και οργανισμών από Αμερική, Ιταλία, Αθήνα, Ρόδο και Κάρπαθο, που κράτησε ολόκληρο χρόνο, το Μεσοχώρι φόρεσε τα γιορτινά του, να υποδεχθεί το ‘Τενεντάκι’. Όταν ο Massimo Memola με την συνοδεία του έφτασε στο Μεσοχώρι, βρήκαν την Παναγίας τη Βρυσιανής κατάμεστη από Μεσοχωρίτες και άλλους Καρπάθιους.

Μετά από 75 χρόνια

Την Θεία λειτουργία τέλεσε ο αρχιμανδρίτη Αμβρόσιος με τους ιεροψάλτες Θεοχάρη Χαροκόπο, Γεώργιο Τούμα και Ιωάννη Μηνατσή, και ακολούθησε μνημόσυνο υπέρ ανάπαυσης της ψυχής του Μιχάλη (Michele) και αυτών που τον προστάτευσαν και τον βοήθησαν να επιζήσει. Τι αγαλλίαση θα αισθάνθηκαν οι ψυχές τους, όταν μετά από 75 χρόνια βρέθηκαν άνθρωποι να τους θυμούνται και τους να μνημονεύουν.

Ο αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος τέλεσε την Θεία λειτουργία και το Μνημόσυνο.

Κόλλυβα στη μνήμη του Ιταλού στρατιώτη Μichele Memola, “ΤΕΝΕΝΤΑΚΙ”.

Όλα ήταν έτοιμα

Ακολούθησε δεξίωση στο κατάμεστο χολ της εκκλησίας, που είχε προετοιμάσει και διακοσμήσει η Επιτροπή του εκκλησιαστικού μεγάρου (Ρηγώ Μάτσου, Σοφία Κουρουμπλάκη, Μαρία Σακέλλη, Μαρία Ρεΐση, Σταματίνα Βασιλειάδη, Μαρία Λύκου, Βασιλεία Βασιλειάδη), νόμιζες πως βρισκόσουν στο πανηγύρι της Παναγίας. Προς τους παρευρεθέντες πρόσφεραν καφέ, αναψυκτικά και ποικιλία παραδοσιακών εδεσμάτων και ακολούθησε πολιτιστικό πρόγραμμα. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Βασίλειος Νοταράς, ο πρόεδρος της “ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ” Γιώργος Αλ. Μανωλάκης, η πρόεδρος του Παγκαρπαθιακού Συλλόγου Ρόδου Φανή Σισαμή -Αναστασιάδη και η εκδότρια της εφ. “ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ”‘ Καλλιρρόη Γεωργίου-Μανωλάκη.

Με εισηγητή και συντονιστή τον Μανώλη Κασσώτη, άρχισε τον χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Βασίλειος Νοταράς, ο οποίος καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους παρευρεθέντες στο φιλόξενο Μεσοχώρι. Στην συνέχεια τον λόγο πήρε ο κύριος ομιλητής, ο λυκειάρχης Θεοχάρης Χαροκόπος, που αναφέρθηκε στον ιστορικό περίβολο των γεγονότων και στα διατρέξαντα, όταν το ‘Τενεντάκι’ έφτασε ικέτης στο Μεσοχώρι.

Η Εκκλησιαστική Επιτροπή πρόσφερε στους παρευρεθέντες καφέ, αναψυκτικά και ποικιλία παραδοσιακών εδεσμάτων.

Camila Memolla, Κατερίνα Σαμαρά, Lorenzo Amodio, Σοφία Καταγά, Massimo M. Memola, Gioacchino M. Memola, Rosanna Volve Memola, Μαγδαληνή Αστέρη, Michele G. Memola.

Τον ώθησαν να γράψει το βιβλίοΑκολούθησε ο Massimo Memola, γιος του Michele Memola και συγγραφέας του βιβλίου το ‘Τενεντάκι’. Μίλησε για τις πολεμικές εμπειρίες του πατέρα, όπως τις άκουγε από τον ίδιο όταν ήταν παιδί και αργότερα τον ώθησαν να τις γράψει σε βιβλίο. Ήθελε να διαφυλάξει ένα οικογενειακό κειμήλιο, αλλά και να ευχαριστήσει αυτούς, που με τον ανθρωπισμό τους βοήθησαν να σωθεί και να επιζήσει ο πατέρας του. Ο Memola μίλησε στα Ιταλικά, που συγχρόνως μετάφραζε η Σοφία Καταγά.

Στην συνέχεια ο Gioacchino Memola αναφέρθηκε στο ιστορικό της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα και την τροπή που πήραν τα γεγονότα, όταν στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, η Ιταλία μετακόμισε από τις δυνάμεις του Άξονα στους Συμμάχους. Ο Memola μίλησε στα Αγγλικά, αλλά η ομιλία του είχε μεταφραστεί, τυπωθεί και διανεμηθεί στα Ελληνικά.

Μετά ο Lorenzo Amodio, αντιπρόσωπος του στρατιωτικού ακόλουθου, ευχαρίστησε και συνεχάρη αυτούς που είχαν την πρωτοβουλία και την οργάνωση την εκδήλωση και τόνισε την συνεργασία και στενές σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των Ιταλικών και Ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.

Με παραδοσιακό τρόπο

Η εκδήλωση συνεχίστηκε με το ανθρωπιστικό μέρος του προγράμματος, από τις Πόπη Ζανάκη και Άννα Μικροπαντρεμένου που διάβασαν αποσπάσματα των επιστολών που έστειλε ο Michele Memola στους Καρπάθιους για να τους ευχαριστήσει, γεμάτα αγάπη και ευγνωμοσύνη για την φιλανθρωπία και τον αλτρουισμό που του έδειξαν οι Μεσοχωρίτες στα χρόνια του πολέμου.
Και με τον παραδοσιακό τρόπο που ξέρουν να εκφράζονται οι Καρπάθιοι τελείωσε η εκδήλωση με αυτοσχέδιες μαντινάδες.

Εκ μέρους της Εκκλησιαστικής επιτροπής, η Σοφία Λυτού-Κουρουμπλάκη εξέφρασε τα συναισθήματα των Μεσοχωριτών, με τα παρακάτω λόγια:

Μεγάλη είναι η χαρά και η συγκίνηση μας
για τη γιορτή που γίνεται είναι τιμή δική μας.

Ημέρα μνήμης σήμερα είναι για το χωριό μας
εκάναμε μνημόσυνο, για ένα παιδί δικό μας.

Σε έναν άνθρωπο σωστό, που πάντα προσπαθούσε
τον πλούσιο και τον φτωχό, σεβόταν και τιμούσε.

Και που τον αγαπήσαμε, όλοι μικροί μεγάλοι,
άνθρωποι απλοί και ταπεινοί, μέσα στην βιοπάλη.

Σ’ ένα χωριό που πρόσφερε, για την ελευθερία
όμως ποτέ δεν ζήτησε, δόξες και μεγαλεία.

Εδώσαμε κι’ επήραμε, αγάπη με μεράκι
γι’ αυτό θα το θυμόμαστε, όλοι το Τενεντάκι.

ΜANΩΛΗΣ ΚΑΣΣΩΤΗΣ