Προβλήματα θα υπάρχουν πάντα. Διαφορές υπάρχουν στον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβάνονται (και επιλύουν) τα προβλήματα οι άνθρωποι, γεγονός που με τη σειρά του σχετίζεται άμεσα με την ιδιαίτερη κουλτούρα και τα πολιτισμικά πρότυπα από τα οποία έχουν επηρεαστεί.
Θέλησα να ξεκινήσω αυτό το κείμενο με την παραπάνω σκέψη, επιθυμώντας να αποτελέσει για τον αναγνώστη τον κεντρικό πυρήνα των όσων θα ακολουθήσουν.
Η διαδικασία των αυτοδιοικητικών εκλογών στη χώρα μας έχει ολοκληρωθεί εδώ και μερικά 24ωρα. Η ιδιαίτερη πατρίδα μας, η Κάρπαθος, έχει και αυτή νέο δήμαρχο στο τιμόνι της. Οφείλουμε, λοιπόν, όλοι και όλες να συγχαρούμε τους επικεφαλής και τους υποψήφιους των τριών παρατάξεων για τον εκλογικό τους αγώνα, ευχόμενοι παράλληλα στη νέα Δημοτική Αρχή και τον νέο δήμαρχο κ. Γιάννη Νισύριο καλή επιτυχία στο έργο τους. Ένα έργο δύσκολο, αναλογιζόμενος κανείς ότι στο νησί υπάρχουν τη στιγμή αυτή βασικά προβλήματα υποδομών που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, πέρα από τα όποια αναπτυξιακά σχέδια και οράματα για μέλλον της Καρπάθου έχουν στο μυαλό τους οι νέοι τοπικοί άρχοντες.
Όμως ας επιστρέψουμε στο αρχικό πνεύμα του άρθρου. Φρονώ πώς έχει τεράστια σημασία να γίνει κατανοητό ότι το πραγματικό αίτιο της πολυεπίπεδης κρίσης που βιώνουμε ως χώρα καιρό τώρα (και όχι απλά στα χρόνια της οικονομικής κρίσης), είναι πρωτίστως βαθύτατα πολιτισμικό. Σε μικρές κοινωνίες, όπως η δική μας, τέτοιου είδους προβλήματα εμφανίζονται μεγεθυμένα.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι όλα τα ελληνικά νησιά (ή τουλάχιστον η συντριπτική πλειοψηφία τους) με έκταση και πληθυσμό αντίστοιχα του δικού μας, διαθέτουν οργανωμένη δημοτική βιβλιοθήκη και οι κάτοικοί τους διαθέτουν μια κάποια αναγνωστική κουλτούρα. Στην Κάρπαθο το προηγούμενο παραμένει, δυστυχώς, μία ουτοπία. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο να γίνει αντιληπτό ότι το νησί μας δεν διαθέτει κινηματογραφική αίθουσα, δεν διαθέτει ραδιοφωνικό πρόγραμμα προσανατολισμένο στη συμμετοχικότητα των πολιτών, δεν έχει την παραμικρή επαφή με το χώρο των τεχνών και δεν διαθέτει ούτε μία οργανωμένη δημοτική αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει ειδικές προβολές, συνέδρια και ημερίδες για μια σειρά από θέματα όπως η φιλοσοφία, η ιστορία, οι επιστήμες κ.α. Το πολιτισμικό επίπεδο του νησιού, λυπάμαι που το λέω, τείνει στο μηδέν, τη στιγμή που το σκάνδαλο με την παράδοση του πρώην δημαρχείου στο Κονάκι αναζητεί εδώ και πάνω από μία δεκαετία τη λύση του.
Σημειώστε εδώ ότι τα πολιτισμικά ερεθίσματα που λαμβάνουμε επηρεάζουν τον τρόπο ζωής μας, καθοδηγούν τη σκέψη μας, βρίσκουν λύσεις στα προβλήματά μας, ανοίγουν ορίζοντες αμφισβήτησης του παλιού-ξεπερασμένου και ενισχύουν μια σειρά από κρίσιμους παράγοντες για την πορεία της εκάστοτε κοινωνίας, όπως είναι η φαντασία, η καινοτομία, η εξέλιξη και η δημιουργικότητα. Η πολιτιστική δραστηριότητα του νησιού (αφήνοντας απ’ έξω τη λαϊκή παράδοση με τους χορούς και τα τραγούδια) είναι ουσιαστικά “εγκλωβισμένη” στα κατά τόπους εκκλησιαστικά μέγαρα της πρωτεύουσας και των χωριών. Κάτι που σημαίνει ότι θέλοντας και μη, η πολιτισμική μας κουλτούρα “φιλτράρεται” επί δεκαετίες μέσα από συγκεκριμένες αντιλήψεις, συγκεκριμένων ανθρώπων. Η συνειδητοποίηση του γεγονότος αυτού από οποιονδήποτε εξωτερικό παρατηρητή προκαλεί δίχως αμφιβολία συναισθήματα… τρόμου για τα παράγωγα αποτελέσματα της κατάστασης αυτής.
Η νέα δημοτική Αρχή καλείται να εργαστεί όχι μόνο για το σήμερα, αλλά και για το αύριο του τόπου. Καλείται να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στις αυριανές γενιές του νησιού να διαθέτουν καλύτερα – πολύ καλύτερα διανοητικά εφόδια σε σχέση με εκείνες του παρελθόντος ή τις τωρινές. Η Κάρπαθος πρέπει να σταματήσει να εξαρτάται από τη δημιουργικότητα και το μεράκι “φωτεινών εξαιρέσεων”, νέων συνήθως ανθρώπων, που πιθανώς να μορφώθηκαν (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης και όχι απαραίτητα με την έννοια των πτυχίων), να ταξίδεψαν αποκτώντας παραστάσεις και να θέλησαν να προσφέρουν το κάτι παραπάνω στην ιδιαίτερη πατρίδα τους.
Σε αυτό το κείμενο επέλεξα να μην χρησιμοποιήσω δημοφιλείς στο νησί όρους όπως τουρισμός, κέρδος, σκουπίδια, κάδοι, ΧΥΤΑ, βιολογικός καθαρισμός, αδέσποτα, εναλλακτικές πηγές ενέργειας, κυκλοφοριακό, περιβάλλον και άλλα παρόμοια. Αντ’ αυτού σας καλώ να επιστρέψετε για ακόμα μία φορά στην πρώτη παράγραφο του κειμένου και να την εμπεδώσετε.
Μηνάς Ν. Παπαγεωργίου
Δημοσιογράφος-εκδότης
Μέλος Ομάδας Καρπαθίων Φίλων της Γνώσης
