Σε προηγούμενο άρθρο, σε κάποιο προεκλογικό γλέντι την εποχή της Τουρκοκρατίας, αναφέρθηκε η ακόλουθη μαντινάδα του Μπαλάνου:
Ταν είναι το καζάντι σας απ’ όλους ποιός θα βγαίνει,
ήθελα να μου λέετε στη τζέπη σας τι μπαίνει.
Δεν συμμετείχαν για να καζαντίσουν
Αυτό πού ήθελε να τονίσει ο Μπαλάνος ήταν σε όλους γνωστό: Οι τοπικοί άρχοντες δεν συμμετείχαν στα κοινά για να καζαντίσουν, γνώριζαν ότι στη τσέπη τους δεν θα έμπαινε ούτε ένα γρόσι, είχαν αναπτυγμένο το αίσθημα της συλλογικής προσφοράς με επακόλουθο την κοινωνική αναγνώριση και την υστεροφημία. Στην Κάρπαθο, την εποχή της Τουρκοκρατίας που ίσχυε η τοπική αυτοδιοίκηση, η αίσθηση συλλογικότητας ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη με σκοπό το κοινό συμφέρον και κοινό παρονομαστή τη λογική. Όλα τα κοινοτικά έργα γίνονταν με προσωπική εργασία και με την επίβλεψη του Δημάρχου χωρίς ενδιάμεσους.
Απλό και δίκαιο
Το φορολογικό σύστημα ήταν απλό, είχε τέσσερα χαρακτηριστικά:
1) Καθολικότητα: όλες οι οικογένειες πλήρωναν εξ ίσου τον στρατιωτικό φόρο, την αρχιερατική επιχορήγηση και την αποζημίωση του Δημάρχου.
2) Οικονομική δυνατότητα πληρωμής: ο κάθε κτηματίας πλήρωνε το «μακτού» (κυβερνητικός φόρος) ανάλογα με την κτηματική του περιουσία και την προσωπική τους εργασία πρόσφεραν όλοι οι ενήλικοι άνδρες. Τον τελωνιακό δασμό πλήρωναν όσοι είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τα εισαγόμενα προϊόντα και τον φόρο καπνού όσοι θέλαν να απολαύσουν την καλλίτερη ποιότητα του μονοπωλίου.
3) Ανταποδοτικότητα χρήσης υπηρεσιών: δικαίωμα βοσκής κατέβαλλαν οι κτηνοτρόφοι για να πληρωθούν οι αγροφύλακες και οι γεωργοί πλήρωναν τους «κουλουξήες» και «βουκόλους» σε είδος.
4) Υπήρχε πλήρης διαφάνεια: ο κτηματικός φόρος μοιραζόταν μεταξύ των φορολογουμένων σε κοινή συνεδρίαση των δημοτών, την ίδια μέρα που γινόταν η εκλογή των νέων δημογερόντων.
Το γενικό πάνω από το ατομικό συμφέρον
Το 1950, για πρώτη φορά, οι Δωδεκανήσιοι πήραν μέρος στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές και, όπως ήταν επόμενο, οι υποψήφιοι βουλευτές επεδίωκαν την υποστήριξη δημάρχων και άλλων τοπικών αρχόντων. Όμως, κανένας απ’ αυτούς δεν προσπάθησε να προωθήσει τα ατομικά του συμφέροντα, παρά να επιλύσει τοπικά προβλήματα. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο ιατρός Γεώργιος Λοΐζος δήμαρχος Πηγαδίων και πρώην δήμαρχος Μενετών, με επιρροή στα δυο χωριά και στην Αρκάσα. Ο Λοΐζος, μέσω του υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας Στέλιου Κωτιάδη, πέτυχε την κατασκευή λιμενοβραχίονα στα Πηγάδια. Ομοίως και οι άλλοι δήμαρχοι προώθησαν την λύση τοπικών προβλημάτων, όπως τη διάνοιξη δρόμου προς την βόρεια Κάρπαθο.
Εύχομαι και πιστεύω ότι, στις επόμενες τοπικές εκλογές, οι συμπατριώτες μας, με τα ίδια κριτήρια θα τιμήσουν με την ψήφο τους αυτούς που θα διαχειριστούν τις τύχες του αγαπημένου μας νησιού.
Μανώλης Κασσώτης
